Νότιο Λείο Φίδι

Reptilia → Squamata → Serpentes → Colubridae → Coronella → Coronella girondica

Biscia, Biscia Bagèa, Bissa Bagèa, Aspisurdu

Το Νότιο Λείο Φίδι ( Coronella girondica ) είναι ένα μικρό έως μεσαίου μεγέθους φίδι που σπάνια φτάνει τα 90 cm, με ευκίνητο και λεπτό σώμα.

Τα λεία ραχιαία λέπια και ο ποικίλος χρωματισμός του—από καφέ έως ώχρα με ανοιχτές ροζ αποχρώσεις και σκουρόχρωμες ή μαυριδερές εγκάρσιες ρίγες—του προσφέρουν εξαιρετική κάλυψη ανάμεσα σε βραχώδεις περιοχές και πέτρινους τοίχους.

Η κοιλιά είναι λευκωπή, με χαρακτηριστικά μαύρα στίγματα σε «σκακιέρα», ενώ μια λεπτή σκοτεινή γραμμή διατρέχει το ρύγχος.

Το κεφάλι, που δεν ξεχωρίζει έντονα από τον λαιμό, είναι ωοειδές και μικρό· τα μάτια είναι στρογγυλά, με κιτρινωπή ίριδα που φέρει κόκκινες και μαυριδερές κηλίδες και κυκλικό κόρη.

Τα νεαρά άτομα είναι πιο γκρίζα, με πιο έντονες αντιθέσεις στα σχέδια που εξασθενούν με την ηλικία.

Ο φυλετικός διμορφισμός είναι ασθενής, αν και τα θηλυκά τείνουν να είναι μεγαλύτερα.

Το είδος αυτό διαθέτει αγλύφο οδοντοστοιχία, δηλαδή δεν έχει αύλακες ή αυλακωτούς δηλητηριώδεις κυνόδοντες.

Τυπικό μεσογειακό είδος, το Νότιο Λείο Φίδι ( Coronella girondica ) απαντάται στην Ιβηρική Χερσόνησο, τη νότια Γαλλία, τη δυτική Βόρεια Αφρική και την κεντρονότια Ιταλία.

Στην επαρχία της Σαβόνα είναι εξαιρετικά κοινό από τις ήπιες παράκτιες περιοχές έως τα 800 m υψόμετρο, με τη μεγαλύτερη αφθονία στους λοφώδεις και υποπαράκτιους τόπους της δυτικής Λιγουρίας.

Προτιμά θερμοξηροφυλλικά περιβάλλοντα με πετρώδη υποστρώματα, ξηρές πλαγιές, ξερολιθιές, ερείπια, σωρούς απορριμμάτων και παραδοσιακές καλλιέργειες.

Βρίσκει εύκολα καταφύγιο σε περιοχές με ανθρώπινη επίδραση, όπως κήπους ή λαχανόκηπους, εφόσον υπάρχουν κρυψώνες και λίγη βλάστηση.

Η ευρεία προσαρμοστικότητά του επιτρέπει στο είδος να καταλαμβάνει τόσο ανοιχτές, ηλιόλουστες τοποθεσίες όσο και μερικώς σκιασμένες περιοχές.

Το Νότιο Λείο Φίδι ζει μυστικοπαθώς: οι δραστηριότητές του είναι κυρίως λυκόφως ή νυχτερινές, κινείται αργά και περνά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας κρυμμένο.

Ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες, η δραστηριότητα ξεκινά ήδη από τον Μάρτιο μετά τη χειμερινή νάρκη και συνεχίζεται έως τα πρώτα κρύα του Νοεμβρίου.

Οι αναπαραγωγικές συνήθειες, που παραμένουν εν μέρει ασαφείς, δείχνουν ότι τα θηλυκά γεννούν 1 έως 8 αυγά σε προφυλαγμένα σημεία μεταξύ Ιουνίου και Ιουλίου, όπως σχισμές σε τοίχους ή κάτω από πέτρες· η εκκόλαψη γίνεται μέχρι τα μέσα Αυγούστου.

Τα νεογνά, μήκους 12–15 cm, μοιάζουν με τα ενήλικα αλλά έχουν πιο έντονους χρωματισμούς.

Κατά κύριο λόγο σαυροφάγο, το Νότιο Λείο Φίδι τρέφεται με σαύρες και γκέκο που συλλαμβάνει στο λυκόφως ανάμεσα σε βράχια.

Η θήρευση γίνεται με σύσφιξη: το θήραμα τυλίγεται στο σώμα και συγκρατείται με το στόμα μέχρι να ασφυκτιήσει.

Το μικρό του μέγεθος το περιορίζει σε μικρά σπονδυλωτά, όπως νεαρές δυτικές πράσινες σαύρες ( Lacerta bilineata ), ενώ τα νεογνά προτιμούν μικροσκοπικές τοιχοσαύρες ( Podarcis muralis ) και περιστασιακά έντομα.

Υπάρχουν πολλοί φυσικοί κίνδυνοι: οι κύριοι θηρευτές του είναι αρπακτικά πουλιά, χερσαία σαρκοφάγα και άλλα φίδια (όπως το φίδι Montpellier, Malpolon monspessulanus ), ενώ ο ανταγωνισμός και ο κανιβαλισμός δεν είναι σπάνια φαινόμενα.

Ο άνθρωπος αποτελεί τη σοβαρότερη απειλή: το είδος συχνά σκοτώνεται κατά λάθος, καθώς συγχέεται με την οχιά ( Vipera aspis ).

Άλλοι κίνδυνοι περιλαμβάνουν τη θνησιμότητα στους δρόμους και την καταστροφή του βιότοπου.

Απολύτως ακίνδυνο, το Νότιο Λείο Φίδι σπάνια προσπαθεί να δαγκώσει: για άμυνα μπορεί να πλατύνει το κεφάλι του ώστε να μοιάζει με οχιά ή να εκκρίνει δύσοσμες ουσίες για να απωθήσει τον επιτιθέμενο.

Είναι από τη φύση του διακριτικό και η παρουσία του συχνά υποτιμάται, παρόλο που είναι αρκετά κοινό σε κατάλληλες περιοχές.

Πρόσφατες μοριακές μελέτες αποκάλυψαν σημαντικές διαφορές μεταξύ του Νότιου Λείου Φιδιού ( Coronella girondica ) και της Coronella austriaca , υποδηλώνοντας ότι ανήκουν σε διαφορετικές εξελικτικές γραμμές εντός της οικογένειας Colubridae.