Lacerta bilineata
Reptilia → Squamata → Lacertidae → Lacerta → Lacerta bilineata
Laiò, Sgurbia, Lajö, Leirö, Lagö, Angö
Iż-Żrinġ tal-Punent ( Lacerta bilineata ) huwa żrinġ eleganti ta’ daqs medju sa kbir, ġeneralment jilħaq 30–45 cm fit-tul, li minnhom id-denb twil u li jintefa’ jirrappreżenta madwar żewġ terzi tat-tul totali.
Il-ġisem huwa rqiq, ir-ras robusta iżda relattivament żgħira, b’żewġ membrani timpaniċi viżibbli b’mod ċar li jispikkaw.
Il-kulur predominanti tad-dahar fil-masċli huwa aħdar jgħajjat, imsaħħaħ b’punti suwed jew kannella u dellijiet ħfief sofor jew bejġ, filwaqt li n-nisa jistgħu jkunu kompletament ħodor, kannella, jew juru t-tnejn.
Matul l-istaġun tat-tnissil, griżem il-masċli jieħu lewn blu intens, sinjal ċar ta’ maturità sesswali.
Il-ġuvintur, għall-kuntrarju, huma kannella u jkejlu biss 3–6 cm fit-twelid.
Dawn il-varjazzjonijiet fil-kulur, flimkien mal-aġilità u l-ħeffa tagħhom, jagħmlu din l-ispeċi partikolarment adattabbli u diffiċli biex tħawwadha ma’ żrinġijiet oħra lokali.
Iż-Żrinġ tal-Punent jinsab mifrux madwar l-Ewropa tal-punent, inkluż Spanja, Franza u ħafna mill-Italja.
F’Liguria, b’mod partikolari fil-provinċja ta’ Savona u l-punent ta’ Liguria, l-ispeċi hija komuni mill-livell tal-baħar sa għoljiet ’il fuq minn 1 000 m.
L-assenza apparenti tagħha f’xi muniċipalitajiet x’aktarx hija dovuta għal nuqqas ta’ stħarriġ sistematiku aktar milli għal limiti reali tad-distribuzzjoni tagħha.
Iż-Żrinġ tal-Punent jinstab f’varjetà wiesgħa ta’ ambjenti grazzi għall-adattabbiltà ekoloġika tiegħu: minn foresti ta’ weraq wiesa’ għal xatbiet u għollieq, żoni bis-siġar baxxi, mergħat umdi, art agrikola, fdalijiet u ċnut miftuħa.
Madankollu, jippreferi żoni sinjuri b’veġetazzjoni baxxa u arbuxxelli densi, fejn jista’ jsib kenn fost il-fergħat baxxi jew f’għoqod veġetazzjoni, u rari jitbiegħed minn postijiet li joffru kopertura u opportunitajiet għat-termoregolazzjoni.
Prinċipalment attiv matul il-jum, iż-Żrinġ tal-Punent jispikka għall-aġilità u s-saħħa tiegħu.
Huwa arrampikatur, ġerrej, qabeż u—jekk ikun hemm bżonn—għawwiem tajjeb.
Jekk jinqabad jew jiġi allarmat, ma joqgħodx lura milli jigdem b’saħħa.
L-attività terġa’ tibda minn nofs Marzu mal-wasla tal-ewwel ġranet sħan u tkompli bla waqfien sa tard f’Novembru.
Matul l-istaġun tat-tnissil, minn April sa Ġunju, il-masċli juru mġiba territorjali qawwija, b’insegwimenti u xi drabi ġlied qalil biex jiksbu d-drittijiet tat-tnissil.
Madwar 4 ġimgħat wara t-tnissil, in-nisa jbidu bejn 4 u 15-il bajda f'postijiet protetti u b'drenaġġ tajjeb.
Il-bajd jiftaħ lejn l-aħħar tas-sajf, bejn l-aħħar ta’ Awwissu u Settembru, u ż-żgħar huma indipendenti mill-ewwel.
Id-dieta taż-Żrinġ tal-Punent hija prinċipalment insettivora, iżda din l-ispeċi hija opportunistika: minbarra varjetà kbira ta’ insetti u invertebrati oħra terrestri, tiekol ukoll frott misjur u ma tistmerrx bajd jew frieħ ta’ għasafar żgħar meta jkun hemm l-opportunità.
L-adulti jittieklu minn għasafar tal-priża kbar bħall-Aqerrieda tas-Serp (Circaetus gallicus), Ajkla tad-Deheb (Aquila chrysaetos), u Kokka (Bubo bubo), minn serpenti bħal- Malpolon monspessulanus u l-Serp Verd u Isfar tal-Punent ( Hierophis viridiflavus ), kif ukoll minn mammiferi predaturi żgħar bħal-mustelidi.
Iż-żgħar jiffaċċjaw riskji akbar minħabba d-daqs żgħir tagħhom u l-predazzjoni mifruxa.
L-użu intensiv ta’ pestiċidi fl-agrikoltura jirrappreżenta theddida riċenti, u qed jikkontribwixxi għat-tnaqqis lokali tal-popolazzjonijiet.
Mifrux u magħruf sew fil-kuntesti rurali, iż-Żrinġ tal-Punent ispirat bosta leġġendi u twemmin popolari matul iż-żminijiet, ħafna drabi mingħajr bażi xjentifika.
Huwa simbolu tal-fawna lokali u, grazzi għall-preżenza evidenti tiegħu, protagonist ta’ stejjer u tradizzjonijiet li għadhom jissemmew fil-kampanja Liguri.
