Laghairt Ghlas an Iarthair

Reptilia → Squamata → Lacertidae → Lacerta → Lacerta bilineata

Laiò, Sgurbia, Lajö, Leirö, Lagö, Angö

Is laghairt mheánmhéide go mór í Laghairt Ghlas an Iarthair ( Lacerta bilineata ), a shroicheann de ghnáth fad 30–45 cm, agus is ionann an t-eireaball fada caol agus thart ar dhá thrian den fhad iomlán.

Tá an corp caol, an ceann láidir ach sách beag, agus tá dhá bhlaosc tímpanacha le feiceáil go soiléir.

Tá dath glas geal ar an gcúl ag na fireannaigh den chuid is mó, le spotaí dubha nó donna agus scáthanna buí nó beige éadroma, cé gur féidir leis na baineannaigh a bheith go hiomlán glas, donn, nó an dá dhath a bheith orthu.

Le linn an tséasúir phóraidh, éiríonn scornach na bhfear gorm dian, comhartha cinnte ar aibíocht ghnéasach.

A mhalairt ar fad, bíonn na hóglaigh donn agus níl siad ach 3–6 cm ar fhad ag breith.

Cuireann na hathruithe datha seo, in éineacht le lúfaracht agus luas, ar chumas na speiceas seo dul in oiriúint go héasca agus is deacair iad a mheascadh le laghairteanna eile áitiúla.

Tá Laghairt Ghlas an Iarthair le fáil ar fud iardheisceart na hEorpa, lena n-áirítear an Spáinn, an Fhrainc, agus cuid mhór den Iodáil.

I Liguria, go háirithe i gCúige Savona agus iarthar Liguria, bíonn an speiceas seo le feiceáil go coitianta ó leibhéal na farraige suas go dtí airde os cionn 1 000 m.

Is dócha go dtagann an easpa dealraitheach i roinnt bardais as easpa suirbhéanna córasacha seachas teorainneacha fíor dá réimse.

A bhuí lena chumas oiriúnaitheach éiceolaíoch, aimsítear Laghairt Ghlas an Iarthair i réimse leathan gnáthóg: ó fhoraoisí duillsilteacha go sceacha agus driseoga, limistéir sceachacha, móinéir fhliucha, talamh feirme, fothracha agus glinn oscailte.

Mar sin féin, is fearr leis limistéir shaibhir i bhfásra sceach agus toir dlútha, áit ar féidir leis foscadh a fháil i measc na mbrainseacha ísle nó i ngreallaigh dlútha, agus is annamh a fhágann sé áiteanna a thairgeann clúdach agus deiseanna teirmirialaithe.

Is ainmhí lae é den chuid is mó, agus seasann Laghairt Ghlas an Iarthair amach lena lúfaracht agus a neart.

Is dreapadóir, rithire, léimneach den scoth é, agus—más gá—snámhaí freisin.

Má ghabhtar nó má scanraítear é, ní bhíonn drogall air greim láidir a chur.

Tosaíonn a ghníomhaíocht arís ó lár an Mhárta le teacht na laethanta séimh agus leanann sí gan bhriseadh go dtí deireadh na Samhna.

Le linn an tséasúir phóraidh, ó Aibreán go Meitheamh, léiríonn na fireannaigh iompar críochach láidir, le ruaigeadh agus uaireanta troid ghéar chun cearta pórúcháin a bhaint amach.

Thart ar 4 seachtaine tar éis an phórúcháin, leagann na baineannaigh 4 go 15 ubh i láithreacha cosanta, dea-draenáilte.

Tarlaíonn clochadh ag deireadh an tsamhraidh, idir deireadh Lúnasa agus Meán Fómhair, agus bíonn na hóglaigh neamhspleách láithreach.

Is feithideolaí den chuid is mó é a réim bia, ach tá Laghairt Ghlas an Iarthair an-oportunach: chomh maith le réimse leathan feithidí agus inveirteabraigh thalún eile, itheann sé torthaí aibí agus ní dhiúltaíonn sé uibheacha ná éin óga bheaga má thagann an deis.

Is creachadóirí ar na daoine fásta iad éin chreiche móra cosúil leis an Iolar Nathrach (Circaetus gallicus), an Iolar Órga (Aquila chrysaetos), agus an Cailleach Oíche Mhór (Bubo bubo), nathracha cosúil leis an Nathair Montpellier ( Malpolon monspessulanus ) agus an Nathair Ghlas Iartharach ( Hierophis viridiflavus ), chomh maith le mamaigh bheaga chreachadóra cosúil le mustelids.

Tá rioscaí níos mó ag na hóglaigh mar gheall ar a méid beag agus creachchoireacht fhairsing.

Is bagairt nua-aimseartha í úsáid dhian lotnaidicídí talmhaíochta, rud a chuireann le laghdú áitiúil ar an daonra.

Tá Laghairt Ghlas an Iarthair forleathan agus ar eolas go maith i gceantair thuaithe, agus spreag sí go leor finscéalta agus creidimh phobail le himeacht ama, go minic gan aon bhunús eolaíoch.

Is siombail í d’fhauna áitiúil agus, a bhuí lena láithreacht shuntasach, príomhcharachtar i scéalta agus traidisiúin atá fós i gcúrsaíocht i gceantair thuaithe Liguria.