Nathair Fhuip an Iarthair

Reptilia → Squamata → Colubridae → Hierophis → Hierophis viridiflavus

Bissa neigra, Serpente frusta

Tá Nathair Fhuip an Iarthair ( Hierophis viridiflavus ) ar cheann de na colubrids is forleithne agus is éasca a aithint sa Lígire, a bhuíochas dá chuma láidir ach caol.

Is féidir le daoine fásta méid suntasach a bhaint amach: i bhfir, is féidir leis an fad iomlán 150–160 cm a bhaint amach, agus i measc na mban, atá níos lú agus níos troime de ghnáth, is annamh a sháraíonn siad 120–130 cm.

Tá an corp thar a bheith caol, tá an t-eireaball fada agus tanaí, agus tá an ceann fadaithe agus go soiléir ar leith ón mhuineál, le súile móra agus daltaí cruinne, rud a thugann cuma ghéar agus airdeallach don ainmhí.

Tá na scálaí mín agus tugann siad lonracht ar leith don nathair.

I samplaí óga, tá an dath ag dul i dtreo liath nó donn, maisithe le sraith spotaí dorcha atá go haonfhoirmeach ar an ndroim agus ar na cliatháin.

I ndaoine fásta, aithnítear dhá phríomh-fheinifíotíp: an fhoirm thipiciúil le cúlra buí–uaine agus spotaí dubha dlútha a chruthaíonn cuma mharmairithe shainiúil, agus an fhoirm "carbonaria" mar a thugtar uirthi, atá den chuid is mó dubh nó an-dorcha, níos coitianta i gceantair áirithe.

Tá an taobh thíos i gcónaí éadrom, buíghlas nó bánghlas.

Tá Nathair Fhuip an Iarthair ( Hierophis viridiflavus ) ar cheann de na speicis is coitianta agus is forleithne i gCúige Savona agus in Iarthar na Lígire, agus í le fáil ó leibhéal na farraige suas go thart ar 1,500 m ar airde.

Ionannúann an speiceas gach cineál gnáthóige oiriúnacha, agus tá dlús níos mó aici i gceantair shléibhtiúla intíre ná i gceantair chósta, áit a bhféadfadh dáileadh a bheith faoi thionchar Nathair Montpellier ( Malpolon monspessulanus ).

Ligeann a solúbthacht éiceolaíoch don speiceas dul isteach fiú i gceantair atá athraithe go mór ag an duine, rud a fhágann go mbíonn sé le feiceáil i dtimpeallachtaí talmhaíochta agus uirbeacha araon.

Taispeánann Nathair Fhuip an Iarthair ( Hierophis viridiflavus ) solúbthacht éiceolaíoch shuntasach, agus í in ann éagsúlacht leathan gnáthóg a choilíniú:

• Ceantair charraigeacha agus ballaí cloiche tirime, a sholáthraíonn foscadh agus áiteanna le haghaidh fiaigh
• Imeall foraoise, glanchnoic, sceacha agus féarach
• Ceantair thraidisiúnta talmhaíochta (fíonghort, crainn olóige, gairdíní glasraí)
• Timpeallachtaí imeall-uirbeacha mar ghairdíní, páirceanna cathrach, fothracha agus seanfhoirgnimh

Tá láithreacht micreaghnáthóga fabhracha, cosúil le ballaí cloiche nó carnáin adhmaid, ríthábhachtach don theirmiú agus don chosaint le linn craiceannú.

Is speiceas dian-láithreach í Nathair Fhuip an Iarthair ( Hierophis viridiflavus ), a éiríonn gníomhach le hardú teochta ó mhí an Mhárta agus a fhanann gníomhach go déanach i mí Dheireadh Fómhair.

Tá sí aitheanta as a luas agus a lúfaracht i ngluaiseacht, agus as a cumas dreapadóireachta i measc craobhacha, ballaí agus fásra.

Taispeánann fireannaigh iompar críochach agus is féidir leo dul i mbun troid deasghnátha le linn na tréimhse pórúcháin.

Tarlaíonn pórú san earrach tar éis geimhreadh i bhfad, agus ina dhiaidh sin leagann an baineann 5–15 ubh idir Meitheamh agus Iúil, in áiteanna foscaithe atá go maith faoi ghrian.

Tagann na hógáin amach idir Lúnasa agus Meán Fómhair, agus bíonn siad neamhspleách láithreach.

Baintear aibíocht ghnéasach amach thart ar 3–4 bliana d’aois.

Tá aiste bia Nathair Fhuip an Iarthair ( Hierophis viridiflavus ) éagsúil agus athraíonn sí de réir aoise:

• Is fearr le daoine óga Laghairtí (Podarcis spp.) nó laghairtí beaga eile agus feithidí móra cosúil le horthopteraigh nó beacha móra.
• Is creachadóirí móra iad daoine fásta ar laghairtí níos mó cosúil le Laghairt Ghlas an Iarthair ( Lacerta bilineata ), nathracha eile—lena n-áirítear uaireanta samplaí óga de Fhiabh Vipéar ( Vipera aspis )—mamaigh bheaga cosúil le lucha agus luchóga, éanlaith óga i neadacha, agus, níos annamh, fiú amfaibiaigh.

Léiríonn an aiste bia leathan seo a ról mar phríomhchreachadóir i gcórais éiceolaíochta áitiúla, ag cur le rialú nádúrtha na lucha talún agus cothromaíocht éiceolaíoch a chothabháil.

Tá go leor bagairtí roimh Nathair Fhuip an Iarthair ( Hierophis viridiflavus ) i gceantar Savona agus na Lígire:

• Baint le bás ar bhóithre le linn gluaiseachta
• Géarleanúint dhíreach de bharr creideamh mícheart agus easpa faisnéise
• Scrios agus briseadh suas gnáthóg de bharr tréigean talmhaíochta nó méadú uirbithe
• Úsáid dhian lotnaidicídí a laghdaíonn líon na gcreach agus a chruthaíonn riosca nimhiú indíreach
• Creachadóireacht nádúrtha ag éin chreiche cosúil le hIolar Nathrach na gCos Gearr (Circaetus gallicus), creachadóirí talún cosúil le Sionnach agus Cat Crainn, Muc Fhiáin, agus cait tí.

Is teirmeachóir den scoth í Nathair Fhuip an Iarthair ( Hierophis viridiflavus ), le hiompar cosanta ar leith: má bhagraítear uirthi, imoibríonn sí go gníomhach, ag ardú a cuid tosaigh agus ag iarraidh greim a fháil—níl a fiacla nimhiúil, ach is féidir leis an ngreim a bheith pianmhar mar gheall ar a neart matánach.

Tá sí in ann snámh go maith, ach is annamh a fhágann sí foscadh talún.

Tá ról lárnach ag an speiceas seo i slabhra bia áitiúil, mar chreachadóir agus mar fhoinse bia d’ainmhithe eile, agus is táscaire í ar chaighdeán maith comhshaoil nuair a bhíonn go leor daonraí le fáil.

Go díreach mar gheall ar a tábhacht éiceolaíoch, tá Nathair Fhuip an Iarthair ( Hierophis viridiflavus ) cosanta faoi dhlí na hIodáile agus dlí réigiúnach: tá sé toirmiscthe daoine aonair a mharú, uibheacha a bhaint nó láithreacha pórúcháin a athrú.

Is speiceas neamhurchóideach don duine í, agus ba chóir í a chosaint trí bhallaí cloiche tirime a chaomhnú, ceantair éicteanacha a chothabháil, agus tuairiscí a thabhairt do na húdaráis chuí.