Τουρκική Γκέκο ή Τραχιά Γκέκο

Reptilia → Squamata → Gekkonidae → Hemidactylus → Hemidactylus turcicus

Ciattua, Scurpiùn, Scurpiunàssu

Η Τουρκική Γκέκο ή Τραχιά Γκέκο ( Hemidactylus turcicus ) είναι μια μικρή σαύρα με χαρακτηριστική εμφάνιση που σπάνια ξεπερνά τα 10 cm σε μήκος.

Το λεπτό της σώμα φέρει πολυάριθμα εμφανή φυμάτια στην πλάτη και την ουρά, ενώ τα πόδια της διαθέτουν χαρακτηριστικές κερατοειδείς λάμες που χωρίζονται στη μέση, χωρίς να φτάνουν στις άκρες των δακτύλων όπως συμβαίνει στη Συνήθη Γκέκο ( Tarentola mauritanica ).

Η ράχη είναι συνήθως ανοιχτό ροζ, με ακανόνιστες σκούρες κηλίδες, ενώ η κοιλιά είναι άχρωμη, εμφανώς φωτεινή και ημιδιαφανής.

Τα νεαρά άτομα συχνά παρουσιάζουν σκούρες ζώνες στην ουρά.

Τα μάτια, μεγάλα και χωρίς κινητά βλέφαρα, διευκολύνουν την όραση τη νύχτα—ένα χρήσιμο χαρακτηριστικό για τον λυκόφως και νυκτόβιο τρόπο ζωής τους.

Ευέλικτη και γρήγορη τόσο σε κάθετες επιφάνειες όσο και σε ταβάνια, χρησιμοποιεί τις κολλητικές ιδιότητες των ποδιών της για να φτάσει στις πιο απρόσιτες γωνίες σπιτιών και φυσικών περιβαλλόντων.

Το είδος είναι ενδημικό στις παράκτιες περιοχές της Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης της νότιας Ευρώπης, της βόρειας Αφρικής και της νοτιοδυτικής Ασίας.

Έχει εισαχθεί κατά λάθος σε ορισμένες περιοχές της Βόρειας Αμερικής (ΗΠΑ, κυρίως στις πολιτείες του Κόλπου του Μεξικού), όπου έχει πλέον εγκατασταθεί.

Στη Λιγουρία και την επαρχία της Σαβόνα, η Τραχιά Γκέκο είναι παρούσα αλλά γενικά σπάνια.

Κατοικεί κυρίως παράκτιες ζώνες, συνήθως σε υψόμετρο που δεν ξεπερνά τα 100 m, και απουσιάζει από τις ενδοχώρας περιοχές πέρα από το διαχωριστικό της Τυρρηνικής.

Προτιμά ξερολιθιές, βράχους, παλιά κτίρια, γκρεμούς και σπηλιές που βρίσκονται στις πιο θερμές και ηλιόλουστες παράκτιες περιοχές.

Δεν είναι ασυνήθιστο να παρατηρηθεί αυτή η γκέκο κοντά σε ανθρώπινους οικισμούς, όπου κυνηγά έντομα που προσελκύονται από τεχνητό φως.

Το ιδανικό της περιβάλλον περιλαμβάνει σχισμές, ρωγμές και καταφύγια που χρησιμοποιεί κατά τη διάρκεια της ημέρας για να κρύβεται από θηρευτές και απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας.

Είναι είδος νυκτόβιο και λυκόφως, με αξιοσημείωτη ευελιξία και ταχύτητα, γεγονός που την καθιστά αποτελεσματικό θηρευτή και εξαιρετική αναρριχήτρια.

Τις ώρες της ημέρας κρύβεται σε καλά προστατευμένες σχισμές, ενώ γίνεται ενεργή το σούρουπο και τη νύχτα για να κυνηγήσει.

Τα ενήλικα αρσενικά μπορεί να είναι εδαφικά και εκπέμπουν θρηνητικούς ήχους για να υπερασπιστούν την περιοχή τους.

Η περίοδος αναπαραγωγής διαρκεί από τον Μάρτιο έως τον Ιούλιο· κάθε θηλυκό γεννά ένα ή δύο αυγά κάθε φορά, δύο ή τρεις φορές τον χρόνο, επιλέγοντας κρυφές και προστατευμένες τοποθεσίες.

Τα μικρά γεννιούνται πλήρως αυτάρκη.

Η Τραχιά Γκέκο είναι κυρίως εντομοφάγος, κυνηγώντας ένα ευρύ φάσμα νυκτόβιων θηραμάτων.

Μελέτες σε πληθυσμούς που έχουν εισαχθεί στις ΗΠΑ έχουν δείξει κάποια διαφοροποίηση μεταξύ των φύλων στην επιλογή τροφής: τα θηλυκά προτιμούν ζώα που ζουν στο έδαφος, όπως αραχνίδια και ισόποδα, ενώ τα αρσενικά κυνηγούν συχνότερα ιπτάμενα έντομα (ορθόπτερα, λεπιδόπτερα, ομοπτέρια).

Η διατροφή ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία και το μέγεθος του ατόμου: τα ενήλικα τρέφονται με μεγαλύτερα θηράματα, ενώ τα νεαρά εστιάζουν σε μικρότερους οργανισμούς.

Κύριοι θηρευτές είναι τα φίδια, τα νυκτόβια και ημερόβια αρπακτικά πτηνά, οι σκαντζόχοιροι (Erinaceus europaeus) και άλλα μικρά θηλαστικά.

Αν και αρκετά ικανή στην αποφυγή κινδύνων, η θνησιμότητα μπορεί να είναι υψηλή στα νεαρά άτομα.

Όταν απειλείται, η Τραχιά Γκέκο επιδεικνύει ουραία αυτοτομία: με μυϊκή σύσπαση, ένα τμήμα της ουράς αποσπάται και συνεχίζει να κινείται, αποπροσανατολίζοντας τον θηρευτή και επιτρέποντας στη σαύρα να διαφύγει.

Η αναγέννηση της ουράς διαρκεί αρκετές εβδομάδες και το νέο τμήμα είναι συνήθως παχύτερο και ομοιόμορφα χρωματισμένο, χωρίς τις χαρακτηριστικές σκούρες ζώνες που παρατηρούνται στα νεαρά.