Χελώνα του Μισισιπή (Mississippi Map Turtle)

Graptemys pseudogeographica kohni (Baur, 1890)

Συστηματική ταξινόμηση

Reptilia → Testudines → Emydidae → Graptemys → Graptemys pseudogeographica → Graptemys pseudogeographica kohni

Τοπικές ονομασίες

Testûggine americana

Περιγραφή

Η Χελώνα του Μισισιπή ( Graptemys pseudogeographica kohni ) είναι ένα βορειοαμερικανικό είδος γλυκού νερού, εύκολα αναγνωρίσιμο από το δικτυωτό μοτίβο στο καβούκι της, που θυμίζει γραμμές χάρτη και της προσδίδει ιδιαίτερα διακοσμητική εμφάνιση.


Το είδος αυτό παρουσιάζει έντονο φυλετικό διμορφισμό: τα θηλυκά φτάνουν μήκος καβουκιού 15–25 cm, ενώ τα αρσενικά είναι αισθητά μικρότερα, μεταξύ 9 και 14 cm. Εκτός από το μέγεθος, ο διμορφισμός φαίνεται και σε άλλα χαρακτηριστικά: τα θηλυκά έχουν μεγαλύτερο κεφάλι και πιο ψηλό, ογκώδες καβούκι, ενώ τα αρσενικά εμφανίζουν μακρύτερη, πιο στιβαρή ουρά και ιδιαίτερα μακριά, ανεπτυγμένα νύχια στα μπροστινά άκρα.


Στα νεαρά άτομα, ο χρωματισμός του καβουκιού είναι πιο έντονος και με μεγαλύτερη αντίθεση σε σχέση με τους ενήλικες, με εμφανή κίτρινα μάτια που εξασθενούν με την ηλικία. Οι κίτρινες κηλίδες, γραμμές και το δίκτυο γραμμών δημιουργούν ένα χαρακτηριστικό, αμέσως αναγνωρίσιμο οπτικό αποτέλεσμα στην ράχη και το κεφάλι, ενώ η μεσαία ακμή του καβουκιού είναι ιδιαίτερα εμφανής στα πιο νεαρά άτομα.

Κατανομή

Στη δυτική Λιγουρία, η Χελώνα του Μισισιπή ( Graptemys pseudogeographica kohni ) απαντά αποκλειστικά ως εισαγόμενο είδος, αποτέλεσμα απελευθέρωσης ατόμων στη φύση από ιδιώτες—συχνά μετά το εμπόριο εξωτικών ζώων συντροφιάς που, ενώ ήταν αρχικά εύκολα προσβάσιμο, αργότερα έγινε δύσκολο στη διαχείριση.


Η κατανομή του είδους είναι αποσπασματική και τοπική: οι παρατηρήσεις συγκεντρώνονται κυρίως σε αργά ρέοντα υδάτινα ρεύματα, τεχνητές δεξαμενές και παράκτιους υγροτόπους, περιβάλλοντα όπου καταφέρνει να δημιουργεί μικρές αποικίες χάρη στην καταλληλότητα του βιότοπου και την ύπαρξη θέσεων για ηλιοθεραπεία. Ωστόσο, η εξάπλωση του είδους περιορίζεται από την ανάγκη για ευνοϊκές περιβαλλοντικές συνθήκες και τις αποστάσεις μεταξύ των κατάλληλων σημείων, αλλά νέες εισαγωγές είναι πάντα πιθανές λόγω εγκατάλειψης ζώων συντροφιάς.

Βιότοπος

Το είδος αυτό προτιμά υδάτινα περιβάλλοντα με σημαντικό μέγεθος και βάθος, όπως λίμνες, τεχνητές λιμνοδεξαμενές, αργοκίνητους ποταμούς και κανάλια με άφθονη υδρόβια βλάστηση.


Οι παράκτιοι υγρότοποι αποτελούν επίσης ιδανικούς βιότοπους, εφόσον διαθέτουν κατάλληλα στοιχεία για ηλιοθεραπεία, όπως κορμούς, πέτρες ή βράχους που προεξέχουν από το νερό και προσφέρουν ηλιόλουστες περιοχές για θερμορρύθμιση.


Η επιλογή του βιότοπου, όπως και σε άλλα είδη της οικογένειας Emydidae, περιλαμβάνει την εγγύτητα σε ήπιες όχθες, την ποιότητα του νερού και την ύπαρξη επαρκών διατροφικών πόρων, καθιστώντας το είδος ιδιαίτερα προσαρμοστικό, αλλά εξαρτώμενο από τη διαθεσιμότητα κατάλληλων σημείων.

Συνήθειες

Η Χελώνα του Μισισιπή ( Graptemys pseudogeographica kohni ) είναι ημερόβιο είδος, στενά συνδεδεμένο με το νερό και χαρακτηρίζεται από συχνές και παρατεταμένες περιόδους ηλιοθεραπείας, απαραίτητες για τη θερμορρύθμιση, τη σύνθεση βιταμίνης D3 και τη διατήρηση της ανοσολογικής άμυνας. Τον χειμώνα, ιδιαίτερα στις ηπιότερες παράκτιες περιοχές, η δραστηριότητα μειώνεται σημαντικά αλλά δεν οδηγεί σε πραγματική χειμερία νάρκη, επιτρέποντας σε ορισμένα άτομα να είναι ενεργά ακόμα και τις πιο ζεστές ημέρες.


Η αναπαραγωγή λαμβάνει χώρα την άνοιξη και το καλοκαίρι, με τα θηλυκά να σκάβουν φωλιές στις όχθες για να αποθέσουν 6 έως 13 αυγά ανά φωλιά· η επώαση διαρκεί από 60 έως 75 ημέρες, ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες, και είναι δυνατές περισσότερες από μία γέννες μέσα στο ίδιο έτος.

Διατροφή

Η διατροφή της Χελώνας του Μισισιπή ( Graptemys pseudogeographica kohni ) μεταβάλλεται με την ηλικία, αντικατοπτρίζοντας έντονη διατροφική προσαρμοστικότητα:


Τα νεαρά άτομα είναι κυρίως σαρκοφάγα, κυνηγώντας υδρόβια έντομα και μικρά μαλάκια.


Οι ενήλικες γίνονται παμφάγοι, προσθέτοντας μαλάκια, καρκινοειδή, ψάρια και φυτικό υλικό στη διατροφή τους, εκμεταλλευόμενοι όλους τους διαθέσιμους πόρους του κατακτημένου βιότοπου.


Αυτή η διατροφική ευελιξία αποτελεί ένα από τα μυστικά της επιτυχίας στην αποίκιση των εισαγόμενων χελωνών Graptemys.

Απειλές

Στη Λιγουρία, η Χελώνα του Μισισιπή ( Graptemys pseudogeographica kohni ) ενέχει διάφορους κινδύνους, τόσο για τα αυτόχθονα είδη όσο και για την ισορροπία των οικοσυστημάτων:


Ιδιαιτερότητες

Η Χελώνα του Μισισιπή ( Graptemys pseudogeographica kohni ) είναι εισαγόμενο είδος με δυναμικό εισβολής, το οποίο παρακολουθείται στενά στη δυτική Λιγουρία λόγω της προσαρμοστικότητας και της οικολογικής ευελιξίας του. Παράλληλα, η ανάγκη για εκτεθειμένες θέσεις ηλιοθεραπείας το καθιστά ευαίσθητο σε μεταβολές της όχθης και στον ανταγωνισμό με άλλες χελώνες για περιοχές θερμορρύθμισης.


Η τοπική βιοποικιλότητα απειλείται από την εισαγωγή του είδους αυτού, γι’ αυτό και τα μέτρα διαχείρισης περιλαμβάνουν παρακολούθηση πληθυσμών, ενημέρωση του κοινού για τους κινδύνους της εγκατάλειψης, πρόληψη νέων απελευθερώσεων και άμεση αναφορά ατόμων που εντοπίζονται στη φύση.


Είναι συλλογική ευθύνη να τηρείται η απαγόρευση απελευθέρωσης του είδους στη φύση και να υπάρχει συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές για τη διαχείρισή του και την πρόληψη των επιπτώσεων.

Συντελεστές

📝 Fabio Rambaudi, Matteo Graglia, Luca Lamagni
🙏 Acknowledgements