Ψευδογεωγραφική Χελώνα (False Map Turtle)

Graptemys pseudogeographica (Gray, 1831)

Συστηματική ταξινόμηση

Reptilia → Testudines → Emydidae → Graptemys → Graptemys pseudogeographica

Τοπικές ονομασίες

Testügin da carta

Περιγραφή

Η Ψευδογεωγραφική Χελώνα ( Graptemys pseudogeographica ) είναι ένα βορειοαμερικανικό είδος γλυκού νερού που έχει εισαχθεί στην Ιταλία, αναγνωρίσιμη από το έντονο δικτυωτό σχέδιο στο καύκαλό της που θυμίζει τις γραμμές χαρτών, από όπου προέρχεται και το κοινό της όνομα.


Παρουσιάζει έντονο φυλετικό διμορφισμό: τα θηλυκά φτάνουν μήκος καραπάξ 15–25 cm, ενώ τα αρσενικά παραμένουν μικρότερα, μεταξύ 9 και 14 cm. Τα θηλυκά έχουν μεγάλο κεφάλι, υψηλότερο καραπάξ και πιο στιβαρή κατασκευή· τα αρσενικά διακρίνονται από μακριά, παχιά ουρά και επιμήκη νύχια στα μπροστινά άκρα.


Τα άτομα εμφανίζουν ελαιόχρωμο καραπάξ με πυκνό ανοιχτόχρωμο δίκτυο γραμμών και ιδιαίτερα έντονη ραχιαία ακμή, η οποία είναι πιο εμφανής στους νεαρούς. Ένα χαρακτηριστικό κίτρινο σημάδι σε σχήμα "L" πίσω από κάθε μάτι αποτελεί διακριτικό γνώρισμα, συνοδευόμενο από πολυάριθμες κίτρινες ραβδώσεις που εκτείνονται από το κεφάλι και κατά μήκος των άκρων, προσδίδοντας μια ιδιαίτερα εντυπωσιακή εμφάνιση.

Κατανομή

Στη δυτική Λιγουρία, η Ψευδογεωγραφική Χελώνα ( Graptemys pseudogeographica ) απαντά μόνο ως ξενικό είδος, που έχει εισαχθεί τυχαία ή μετά από εκούσιες απελευθερώσεις ανεπιθύμητων κατοικιδίων.


Οι παρατηρήσεις συγκεντρώνονται σε παράκτιους υγροτόπους, κύρια υδάτινα ρεύματα και τεχνητές δεξαμενές, όπου τείνει να εγκαθίσταται με κατακερματισμένο και τοπικό τρόπο. Η παρουσία της συνδέεται άμεσα με το φαινόμενο των εξωτικών απελευθερώσεων, συχνά ως αποτέλεσμα εγκατάλειψης μετά από ρυθμιστικούς περιορισμούς ή καθώς τα ζώα μεγαλώνουν.

Βιότοπος

Προτιμά μεγάλα υδάτινα περιβάλλοντα όπως αργοκίνητους ποταμούς, λίμνες, βαθιές λιμνούλες και κανάλια με άφθονη υδρόβια βλάστηση.


Οι ηλιόλουστες θέσεις ηλιοθεραπείας, όπως κορμοί, εκτεθειμένες πέτρες ή αμμώδεις όχθες, είναι απαραίτητες για το είδος, προσφέροντας σημεία για θερμορρύθμιση και επιτήρηση του περιβάλλοντος. Χρησιμοποιεί περιοδικά τις όχθες για ωοτοκία, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της το περνά στο νερό.

Συνήθειες

Η Ψευδογεωγραφική Χελώνα ( Graptemys pseudogeographica ) είναι κυρίως ημερόβια και αυστηρά υδρόβια, εγκαταλείπει το νερό μόνο για ηλιοθεραπεία και ωοτοκία.


Κατά τις θερμότερες ώρες, μπορεί να συγκεντρώνεται σε μεγάλες ομάδες σε ηλιόλουστες επιφάνειες. Η αναπαραγωγή λαμβάνει χώρα την άνοιξη και το καλοκαίρι· τα θηλυκά γεννούν έως και 6–13 αυγά ανά φωλιά, με δυνατότητα πολλαπλών γέννων ανά έτος. Η επώαση ολοκληρώνεται σε 60–75 ημέρες, ανάλογα με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος.

Διατροφή

Η διατροφή μεταβάλλεται σημαντικά κατά τη διάρκεια του βιολογικού κύκλου:


Οι νεαρές Ψευδογεωγραφικές Χελώνες ( Graptemys pseudogeographica ) είναι κυρίως σαρκοφάγες, θηρεύοντας κυρίως υδρόβια έντομα, μικρά μαλάκια και άλλα ασπόνδυλα.


Τα ενήλικα υιοθετούν παμφάγο διατροφή, καταναλώνοντας μαλάκια, καρκινοειδή, ψάρια, φυτικό υλικό, φρούτα και οργανικά υπολείμματα. Αυτή η διατροφική ευελιξία συμβάλλει στην επιτυχία του είδους στα αποικισμένα περιβάλλοντα.

Απειλές

Η εισαγωγή της Ψευδογεωγραφικής Χελώνας ( Graptemys pseudogeographica ) σε μη αυτόχθονα οικοσυστήματα αποτελεί σημαντική απειλή για την τοπική πανίδα:


Ιδιαιτερότητες

Περιλαμβάνεται στον κατάλογο των επεμβατικών ειδών ενωσιακού ενδιαφέροντος: η εισαγωγή, η πώληση και η κατοχή της έχουν απαγορευτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2012.


Η Ψευδογεωγραφική Χελώνα ( Graptemys pseudogeographica ) παρουσιάζει μεγάλη ικανότητα προσαρμογής τόσο σε θερμικές διακυμάνσεις όσο και σε διαφορετικά υδρολογικά καθεστώτα και ανθρωπογενείς οικοτόπους.


Τα εγκαταλελειμμένα άτομα συμβάλλουν στη δημιουργία αναπαραγωγικών ομάδων με πιθανότητα εξάπλωσης: για τον λόγο αυτό συνιστάται ιδιαίτερη προσοχή ώστε να αποφεύγονται απελευθερώσεις ή μετακινήσεις.


Στη δυτική Λιγουρία, η διαχείριση του είδους περιλαμβάνει στοχευμένη παρακολούθηση, απομάκρυνση ατόμων, πρόληψη της εξάπλωσης, εκστρατείες ευαισθητοποίησης και συμμετοχή του κοινού για άμεση αναφορά ατόμων και νέων περιστατικών αποικισμού.


Οι επιπτώσεις στις αυτόχθονες κοινότητες μπορεί να περιλαμβάνουν μείωση των τοπικών ειδών, μεταβολή της λειτουργίας των οικοσυστημάτων και απώλεια βιοποικιλότητας, ιδιαίτερα σε ήδη οικολογικά ευάλωτες περιοχές.

Συντελεστές

📝 Fabio Rambaudi, Matteo Graglia, Luca Lamagni
🙏 Acknowledgements