Σμαραγδένιος Φρύνος

Amphibia → Anura → Bufonidae → Bufotes → Bufo balearicus

Bàggiu Verde

Ο Σμαραγδένιος Φρύνος είναι ένα αμφίβιο μικρότερου και πιο λεπτού μεγέθους σε σύγκριση με τον Κοινό Φρύνο ( Bufo bufo ). Τα αρσενικά φτάνουν έως τα 7 cm, ενώ τα θηλυκά μπορούν να μεγαλώσουν έως τα 12 cm σε μήκος. Η εμφάνισή του είναι χαρακτηριστική λόγω του ανοιχτού χρώματος, που κυμαίνεται από ανοιχτό γκρι έως κρεμ λευκό, με πράσινες ή πρασινωπές κηλίδες που συχνά είναι ιδιαίτερα φωτεινές και εκτεταμένες στα θηλυκά. Ενδέχεται να υπάρχουν και κοκκινωπές αποχρώσεις, ιδιαίτερα στα ενήλικα θηλυκά. Η κοιλιά είναι ανοιχτόχρωμη, λευκωπή ή κρεμ, συνήθως χωρίς εμφανή στίγματα. Τα μάτια ξεχωρίζουν για την κιτρινοπράσινη ή ανοιχτοπράσινη ίριδα, ποτέ χαλκούχα (σε αντίθεση με τον Κοινό Φρύνο), και την οριζόντια κόρη. Οι παρωτιδικοί αδένες είναι καλά ανεπτυγμένοι, σχεδόν οριζόντιοι και εμφανώς προεξέχοντες στα πλάγια του κεφαλιού. Κατά την αναπαραγωγική περίοδο, το αρσενικό διαθέτει εξωτερικό φωνητικό σάκο και ξεχωρίζει από το κάλεσμά του που παράγεται στο νερό: ένας μελωδικός, παρατεταμένος τριλλισμός παρόμοιος με αυτόν του γρύλου, που αντηχεί τα ανοιξιάτικα βράδια και προσελκύει τα θηλυκά στους τόπους ωοτοκίας.

Ο Σμαραγδένιος Φρύνος καταλαμβάνει μεγάλες περιοχές της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, απουσιάζει όμως από την Ιβηρική Χερσόνησο και μέρος της μεσογειακής Γαλλίας, αλλά απαντάται στην Κορσική. Στην Ιταλία, το είδος είναι ευρέως διαδεδομένο, προτιμώντας τις πεδινές και παράκτιες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων της Τυρρηνικής ακτής και της κοιλάδας του Πάδου. Στην επαρχία της Σαβόνα φτάνει σε ένα από τα δυτικότερα άκρα της εξάπλωσής του, όπου επιβιώνουν λίγοι απομονωμένοι πληθυσμοί στους δήμους Σαβόνα, Κάιρο Μοντενόττε, Βάντο, Σποτόρνο και Νόλι. Οι πληθυσμοί της Λιγουρίας είναι συχνά απομονωμένοι και υπόκεινται σε εύθραυστες δημογραφικές δυναμικές. Στην περιοχή απαντάται από το επίπεδο της θάλασσας έως περίπου τα 300 m υψόμετρο.

Τυπικός των αλλουβιακών και ημι-ξηρών εδαφών, ο Σμαραγδένιος Φρύνος προσαρμόζεται άριστα και σε τοπία που έχουν έντονα τροποποιηθεί από τον άνθρωπο. Αποικίζει καλλιεργημένα χωράφια, λαχανόκηπους, πέτρινους τοίχους, εγκαταλελειμμένα λατομεία, χωματερές και αστικά περιβάλλοντα όπως πάρκα και κήπους. Η αξιοσημείωτη ικανότητά του να αντέχει τόσο σε περιόδους ξηρασίας όσο και σε σχετικά υψηλά επίπεδα αλατότητας τον καθιστά σταθερή παρουσία και στις ακτές και σε υποβαθμισμένες περιοχές, συχνά εκεί όπου απουσιάζουν άλλα είδη.

Κατά κύριο λόγο χερσαίος και με λυκόφωτες ή νυχτερινές συνήθειες, ο Σμαραγδένιος Φρύνος γίνεται δραστήριος με την απογευματινή υγρασία, διασχίζοντας τη βλάστηση αναζητώντας θηράματα. Η αναπαραγωγή λαμβάνει χώρα από τον Απρίλιο έως τον Ιούνιο, κατά προτίμηση σε ρηχά και στάσιμα νερά όπως προσωρινές λιμνούλες, εγκαταλελειμμένα λατομεία και αργά ρέοντα τμήματα ρυακιών. Τα θηλυκά, μετά από μασχαλιαίο αμφίπλεκτο, εναποθέτουν ζελατινώδεις χορδές με έως και 12.000 αυγά, συχνά προσκολλημένα σε υδρόβια βλάστηση. Οι γυρίνοι είναι καφέ και μεγαλύτεροι από αυτούς του Κοινού Φρύνου, ολοκληρώνοντας συνήθως τη μεταμόρφωση μέχρι τον Ιούλιο—εκτός αν τα νερά στεγνώσουν γρήγορα. Το είδος διαχειμάζει από τον Νοέμβριο έως τον Μάρτιο, επιλέγοντας καταφύγια όπως υπόγειες κοιλότητες, πέτρινους τοίχους και λαγούμια μικρών θηλαστικών.

Ο Σμαραγδένιος Φρύνος τρέφεται κυρίως με έντομα, γαιοσκώληκες και γαστερόποδα, τα οποία συλλαμβάνει κατά τις νυχτερινές του εξορμήσεις. Οι γυρίνοι είναι παμφάγα αποικοδομητικά ζώα: τρέφονται με οργανική ύλη ζωικής και φυτικής προέλευσης, συμβάλλοντας στον βιολογικό έλεγχο της υδρόβιας βιομάζας.

Φυσικοί θηρευτές είναι διάφορα φίδια (όπως τα Natrix helvetica , Natrix maura και Natrix tessellata ), νυκτόβια αρπακτικά πτηνά και περιστασιακά αγριογούρουνα, τα οποία μπορούν να καταστρέψουν ολόκληρες ομάδες προνυμφών αναζητώντας νερό. Εκτός από τη θήρευση, οι γυρίνοι απειλούνται από την ξηρασία—ιδιαίτερα σε προσωρινές λιμνούλες που στεγνώνουν πρόωρα. Αυξανόμενος κίνδυνος αποτελεί η εισαγωγή ξενικών ειδών ψαριών στους τόπους αναπαραγωγής, που θέτει σε σοβαρό κίνδυνο τα προνυμφικά στάδια. Η ανθρώπινη επίδραση είναι σημαντική: ρύπανση, καταστροφή ενδιαιτημάτων και θνησιμότητα στους δρόμους κατά τις μεταναστεύσεις αναπαραγωγής αποτελούν τις κύριες απειλές για την επιβίωση του είδους σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.

Ο Bufotes balearicus διαθέτει παρωτιδικούς αδένες που εκκρίνουν ένα αμυντικό μείγμα αλκαλοειδών και πεπτιδίων, συμπεριλαμβανομένων βουφοτοξινών και βουφοτενίνης· αυτές οι ουσίες ερεθίζουν τους θηρευτές και είναι δυνητικά τοξικές αν καταποθούν ή έρθουν σε επαφή με βλεννογόνους, αλλά δεν αποτελούν πραγματικό κίνδυνο για τον άνθρωπο εκτός αν καταποθούν ή έρθουν σε ανοιχτές πληγές. Η έκκριση απελευθερώνεται με πίεση στους αδένες, λειτουργώντας ως παθητική άμυνα. Δεν έχουν καταγραφεί περιστατικά θανατηφόρου δηλητηρίασης σε ανθρώπους, ωστόσο είναι πάντα φρόνιμο να αποφεύγεται ο χειρισμός αμφιβίων χωρίς λόγο και να πλένονται σχολαστικά τα χέρια μετά.