Trachemys scripta elegans
Reptilia → Testudines → Cryptodira → Testudinoidea → Emydidae → Trachemys → Trachemys scripta → Trachemys scripta elegans
Testügin russa
Rùa tai đỏ ( Trachemys scripta elegans ) là loài rùa nước ngọt cỡ trung bình, dễ dàng nhận biết nhờ vết đỏ nổi bật ngay sau mỗi mắt, đây là đặc điểm đặc trưng của loài. Mai rùa có hình bầu dục, màu xanh ô liu với các sọc vàng mảnh ở cá thể non, dần chuyển sang tông màu tối hơn và hoa văn ban đầu bị mờ đi theo tuổi tác. Yếm rùa màu vàng với các đốm đen rõ rệt, sắp xếp không đồng nhất. Loài này thể hiện sự lưỡng hình giới tính rõ rệt: con cái đạt kích thước lớn hơn, chiều dài mai lên tới 30 cm, trong khi con đực hiếm khi vượt quá 25 cm. Con cái có thể nặng tới 1.500–2.000 g, còn con đực dao động trong khoảng 1.000–1.200 g. Con đực trưởng thành có thể phân biệt nhờ đuôi dài và dày, móng trước rất phát triển và yếm hơi lõm; ngược lại, con cái có mai cao hơn, yếm phẳng và nhìn chung lớn hơn.
Trachemys scripta elegans có nguồn gốc từ miền nam trung Hoa Kỳ, hiện đã phân bố rộng rãi như một loài ngoại lai tại châu Âu, bao gồm cả miền tây Liguria. Sự xuất hiện của loài này tại tỉnh Savona hoàn toàn liên quan đến việc thả ra môi trường tự nhiên, cố ý hoặc vô tình, bởi các cá nhân vào các ao đô thị, hồ nhân tạo và đoạn sông chảy chậm. Loài này thể hiện khả năng thích nghi đáng kể, xâm chiếm nhiều môi trường nước ven biển và nội địa, nơi nó thường cạnh tranh với các loài bản địa như Emys orbicularis .
Loài rùa này ưa thích các vùng nước tĩnh và nhiều ánh sáng như ao, kênh, hồ nhỏ, suối chảy chậm và vùng đất ngập nước nhân tạo. Môi trường sống lý tưởng có thảm thực vật thủy sinh và ven bờ phong phú, đáy bùn, cùng với các khúc gỗ hoặc đá nổi dùng để phơi nắng, rất cần thiết cho quá trình điều hòa thân nhiệt. Rùa tai đỏ cũng thường xuyên xâm chiếm các ao và hồ nhân tạo trong công viên công cộng. Sự ổn định của quần thể phụ thuộc vào sự hiện diện của các khu vực làm tổ thích hợp và những vị trí nhiều nắng để phơi mình.
Đây là loài hoạt động ban ngày với tập tính chủ yếu dưới nước. Ở miền tây Liguria, rùa tai đỏ thường được quan sát thấy phơi nắng lâu trên các khúc gỗ và bờ sông, xen kẽ giữa các giai đoạn nghỉ ngơi và lặn trốn đột ngột khi có nguy hiểm. Là một tay bơi xuất sắc, rùa tai đỏ trải qua mùa lạnh trong trạng thái ngủ đông dưới đáy các thủy vực. Mùa sinh sản diễn ra vào mùa xuân, với giao phối trước khi đẻ trứng (từ tháng 5 đến tháng 7): mỗi tổ có 5–20 trứng được chôn ở độ sâu 10–15 cm. Thời gian ấp thường kéo dài 60–80 ngày, nở đồng loạt khi nhiệt độ trên 25 °C. Rùa con dài 2,5–3,5 cm và nặng khoảng 7–10 g. Loài này sống rất lâu (có thể tới 40 năm hoặc hơn khi nuôi nhốt).
Trachemys scripta elegans có chế độ ăn rất linh hoạt và cơ hội, thay đổi theo độ tuổi. Rùa non chủ yếu ăn thịt, gồm côn trùng thủy sinh, ấu trùng, cá nhỏ, giáp xác và thân mềm. Khi trưởng thành, khẩu phần mở rộng bao gồm tỷ lệ lớn thực vật như cây thủy sinh, tảo và mảnh vụn thực vật, đồng thời vẫn săn mồi sống như cá, động vật không xương sống dưới nước và đôi khi cả lưỡng cư nhỏ. Sự thích nghi về dinh dưỡng này góp phần vào tác động tiêu cực của loài đối với hệ sinh thái địa phương.
Sự mở rộng của rùa tai đỏ là mối đe dọa nghiêm trọng đối với đa dạng sinh học thủy sinh bản địa, chủ yếu do:
Những tác động này càng trầm trọng hơn bởi nguy cơ liên tục xuất hiện cá thể mới bị thả bỏ, khiến mọi nỗ lực kiểm soát trở nên rất khó khăn.
Trachemys scripta elegans là một trong những loài rùa sống lâu và thích nghi tốt nhất từng được du nhập, vô tình hoặc cố ý, vào các hệ sinh thái nước của Ý. Được xem là một trong 100 loài xâm lấn nguy hiểm nhất thế giới, loài này nổi bật bởi:
Tại miền tây Liguria, các chương trình giám sát và kiểm soát đang được triển khai, bao gồm loại bỏ cá thể tích cực và cấm buôn bán. Từ năm 1997, việc nhập khẩu loài này đã bị cấm ở Liên minh châu Âu, và các cá thể phát hiện ngoài tự nhiên phải được loại bỏ để ngăn chặn sự mở rộng thêm. Việc tuyên truyền để người dân không thả rùa ra tự nhiên và kịp thời báo cáo các trường hợp phát hiện cho cơ quan chức năng là rất quan trọng.
