Salamandrina perspicillata
Amphibia → Urodela → Salamandridae → Salamandrina → Salamandrina perspicillata
Salamandriña, Lüxertu neigru
Savi Semenderi ( Salamandrina perspicillata ), İtalyan amfibileri arasında benzersiz olan küçük bir semenderdir ve Apeninler ile Ligurya'nın biyolojik çeşitliliğinin bir sembolüdür.
Vücudu ince ve uzundur, kuyruk dahil toplam uzunluğu 7–9 cm'yi (2,8–3,5 inç) geçmez.
Sırt kısmı siyah ile çok koyu kahverengi arasında değişir ve başında karakteristik, "maske" veya "gözlük" olarak bilinen açık renkli V şeklinde bir işaretle kesintiye uğrar; bu işaret, uluslararası yaygın adının kaynağıdır.
Karın kısmı ise oldukça dikkat çekicidir: beyazımsı-pembe bir zemin üzerinde, siyah benekli kırmızı-turuncu desenler bulunur—bu, savunma amaçlı kullanılan bir uyarı (aposematik) renkliliğidir.
Bir diğer ayırt edici özellik ise, arka ayakların sadece dört parmağa sahip olmasıdır; bu, İtalyan semenderleri arasında benzersizdir.
Uzuvlar ince yapılıdır, parmaklar kısa ve uzundur, kara yaşamına uygun şekilde evrimleşmiştir.
Yumurtadan çıkan larvalar yaklaşık 8–10 mm (0,3–0,4 inç) uzunluğundadır, açık kahverengi tonlara sahiptir ve zamanla erişkin özelliklerini geliştirirler.
Batı Ligurya'da Savi Semenderi, 200 ila 1.000 metre (660–3.300 ft) rakımları arasında, karışık ormanlarla ve yüksek çevresel nemle karakterize edilen tepelik ve dağ eteklerinde bulunur.
Dağılımı oldukça parçalı ve yereldir; popülasyonlar genellikle iç vadilerdeki bozulmamış alanlarla Savona bölgesinin ana vadilerinde kalan ormanlarla sınırlıdır.
Tür, yerel herpetofauna içinde en değerli endemiklerden biridir ve uygun yaşam alanlarının ve nemli mikroçevrelerin ekolojik bütünlüğünün devamı sayesinde varlığını sürdürmektedir.
Serin, gölgeli ve doğal sığınaklar açısından zengin yaşam alanlarını tercih eder: geniş yapraklı ormanlar (özellikle meşe, kestane, kızılağaç ve gürgen), nemli vadiler ve akıntısı az olan dere kenarları.
Yaprak döküntüleri arasında, kütüklerin ve taşların altında, kaya çatlaklarında, eski taş duvarlarda, mağaralarda ve doğal boşluklarda bulunabilir.
Özellikle bol bitki örtüsüne ve geçici su birikintilerinin varlığına sahip mikrohabitatlarla ilişkilidir—bu ortamlar hem kara erişkinlerin hem de sucul larvaların hayatta kalmasını sağlar.
Çoğunlukla gececi ve alacakaranlıkta aktif olan Savi Semenderi, yaşamının büyük bölümünü karada geçirir; gündüzleri saklanır, nemin yüksek olduğu veya yağmur yağdığı zamanlarda beslenmek için ortaya çıkar.
Üreme alanlarına belirgin bir sadakat gösterir ve ilkbaharda yumurtlamak için bu alanlara geri döner.
Üreme davranışı son derece seçicidir: dişi, küçük su akıntılarında veya geçici su birikintilerinde, yumurtalarını birer birer su altındaki taşlara veya köklere yapıştırarak 30–60 yumurta bırakır.
Larval gelişim, çevresel koşullara bağlı olarak genellikle 2–4 ay içinde tamamlanır; ardından genç semenderler sucul ortamı terk ederek kara yaşamına geçer.
Erişkinlerin beslenmesi esas olarak, yaprak döküntüleri ve yosunlar arasında kolayca bulunan küçük toprak omurgasızlarını—örneğin yaykuyruklar, akarlar, küçük böcekler, larvalar ve diğer organizmaları—içerir.
Öte yandan sucul larvalar, mikro omurgasızlar, küçük kabuklular ve sucul böcek larvalarıyla beslenir; bu sayede ormanlık ıslak alanlardaki bu organizmaların popülasyonlarının kontrolüne katkı sağlarlar.
Batı Ligurya'da Savi Semenderi'nin hayatta kalması, üreme alanlarının giderek bozulması (kaynakların kuruması ve kirlenmesi, nemli mikrohabitatların yok edilmesi), su kaynaklarının yönünün değiştirilmesi, orman örtüsünün parçalanması ve kaybı, orman yangınları, insan baskısı ve iklim değişikliği ile ortaya çıkan hastalıkların, özellikle de amfibiler için ölümcül olan mantar ve patojenlerin yayılması gibi tehditlerle karşı karşıyadır.
Ormansızlaşma, doğal sığınakların azalması ve su ağı üzerindeki değişiklikler de bu hassas tür için ciddi riskler oluşturmaktadır.
İtalyan biyolojik çeşitliliğinin gerçek bir mücevheri olan Savi Semenderi, Yarımada'ya endemiktir ve gerçekten benzersiz özelliklere sahiptir: savunma davranışı olarak aposematik karın renklerini sergilediği, karnını gösterip kuyruğunu kıvırarak yırtıcıları caydırdığı özel "unken refleksi"; yalnızca dört parmağa sahip arka bacaklarının tuhaf yapısı; üreme alanlarına olan sadakati, onu üreme habitatlarındaki en küçük değişikliklere karşı bile savunmasız kılar.
Batı Ligurya'da türün demografik durumu, popülasyonlar arası bağlantı ve çevresel değişikliklerin etkileri aktif olarak izlenmektedir.
Sürekli varlığının sağlanması, üreme alanlarının tam olarak korunmasına, kaynakların güvence altına alınmasına ve sürdürülebilir orman yönetimine bağlıdır: ancak bu şekilde bu nadir ve değerli türün gelecek nesiller için de yaşaması garanti altına alınabilir.
