Żaba dalmatyńska

Amphibia → Anura → Ranidae → Rana → Rana dalmatina

Rana sâtaïsa

Żaba dalmatyńska ( Rana dalmatina ) to średniej wielkości płaz, charakteryzujący się smukłym ciałem oraz wyjątkowo dobrze rozwiniętymi tylnymi kończynami, które zapewniają jej imponującą zdolność do skakania.

Ubarwienie waha się od beżowego do czerwonobrązowego, często z wyraźnym ciemnym pasem przebiegającym przez okolicę skroniową, co nadaje gatunkowi elegancki i dyskretny wygląd.

Samice są nieco większe i mogą osiągać długość do 8 cm, podczas gdy samce zazwyczaj mierzą od 5 do 6 cm.

W okresie godowym samce rozwijają ciemne modzele godowe na kciukach oraz bardziej masywne przednie kończyny, a także dość niepozorny wewnętrzny worek rezonansowy.

Nowo wyklute kijanki mają 6–7 mm długości i można je rozpoznać po ciemnobrązowym ubarwieniu oraz delikatnych złotych plamkach.

Rozmieszczenie żaby dalmatyńskiej w zachodniej Ligurii jest rozproszone, głównie skoncentrowane na wysokościach od 200 do 1 000 m n.p.m., w chłodnych i wilgotnych dolinach, gdzie utrzymują się lasy mieszane i stałe cieki wodne.

Choć dawniej była szerzej rozpowszechniona, obecnie gatunek występuje często w izolowanych populacjach zlokalizowanych w mniej zurbanizowanych częściach zaplecza Savony i okolic.

Gatunek ten preferuje wilgotne i chłodne środowiska, obejmujące lasy liściaste, trawiaste polany na obrzeżach lasów, okresowe tereny podmokłe oraz wolno płynące strumienie otoczone roślinnością nadrzeczną.

Do rozrodu żaba dalmatyńska wybiera kałuże i niewielkie stawy, preferując miejsca, gdzie zanurzona roślinność zapewnia odpowiednią ochronę i podparcie dla złożonych jaj.

Żaba dalmatyńska jest aktywna głównie o zmierzchu i w nocy, choć w okresie godowym można ją zaobserwować także w ciągu dnia.

Okres hibernacji trwa zwykle od listopada do lutego, a jego długość zależy od wysokości nad poziomem morza i lokalnych warunków klimatycznych.

Rozród rozpoczyna się wcześnie, już pod koniec lutego w łagodniejszych rejonach zachodniej Ligurii: samica składa od 600 do 1 400 jaj w typowych kulistych skupiskach przytwierdzonych do zanurzonej roślinności, a przeobrażenie kijanek trwa około trzech miesięcy.

Dieta dorosłych osobników składa się głównie z owadów lądowych, pająków, dżdżownic i drobnych mięczaków, co przyczynia się do kontroli populacji bezkręgowców w ekosystemie leśnym.

Kijanki natomiast żywią się glonami, szczątkami roślin oraz drobnymi wodnymi bezkręgowcami, odgrywając ważną rolę w obiegu substancji odżywczych w środowiskach słodkowodnych.

Główne zagrożenia dla żaby dalmatyńskiej w prowincji Savona i zachodniej Ligurii związane są z fragmentacją i utratą siedlisk leśnych, niszczeniem terenów rozrodczych oraz przekształcaniem cieków wodnych.

Ekspansja rolnictwa, stosowanie pestycydów, wprowadzanie drapieżnych ryb do miejsc rozrodu, choroby grzybicze takie jak chytridiomikoza oraz pożary lasów stanowią dodatkowe zagrożenia dla tego gatunku.

W zachodniej Ligurii prowadzone są obecnie ukierunkowane działania monitorujące mające na celu ocenę stanu populacji i skuteczności działań ochronnych, co podkreśla znaczenie ochrony tego gatunku dla lokalnej bioróżnorodności.

Żaba dalmatyńska wyróżnia się tym, że jest jednym z pierwszych płazów przystępujących do rozrodu zaraz po zakończeniu zimy; jej jaja, ułożone w charakterystyczne kuliste skupiska unoszące się tuż pod powierzchnią wody, są pewnym znakiem obecności tego gatunku.

Wykazuje dużą wierność wybranym miejscom rozrodu i jest doskonałym wskaźnikiem ekologicznym jakości środowisk leśnych.

Żaba dalmatyńska słynie ze swojej zdolności do skakania, która może przekraczać 2 m, co zainspirowało jej potoczną nazwę.