Rana dalmatina
Amphibia → Anura → Ranidae → Rana → Rana dalmatina
Rana sâtaïsa
De springkikker ( Rana dalmatina ) is een middelgrote amfibie, gekenmerkt door een slank lichaam en opvallend lange achterpoten, die zorgen voor een uitzonderlijk springvermogen.
De kleur varieert van beige tot roodbruin, vaak met een opvallende donkere streep over het slaapgebied, wat bijdraagt aan het elegante en onopvallende uiterlijk van de soort.
Vrouwtjes zijn iets groter en kunnen een lengte bereiken van 8 cm, terwijl mannetjes meestal tussen de 5 en 6 cm blijven.
Tijdens het voortplantingsseizoen ontwikkelen mannetjes donkere bruidskussentjes op hun duimen en krachtigere voorpoten, evenals een vrij onopvallende inwendige keelzak.
Bij de geboorte zijn de kikkervisjes 6–7 mm lang en herkenbaar aan hun donkerbruine kleur met fijne gouden vlekjes.
De verspreiding van de springkikker in West-Ligurië is gefragmenteerd en vooral geconcentreerd tussen 200 en 1.000 meter hoogte, langs koele, vochtige valleien waar gemengde bossen en permanente beken voorkomen.
Hoewel de soort vroeger algemener was, komt ze nu vaak voor in geïsoleerde populaties in de minder verstedelijkte delen van het achterland van Savona en omliggende gebieden.
Deze soort geeft de voorkeur aan vochtige en koele omgevingen, zoals loofbossen, grasrijke open plekken aan bosranden, tijdelijke moerassen en langzaam stromende beken met oevervegetatie.
Voor de voortplanting kiest de springkikker poelen en kleine vijvers, bij voorkeur op plaatsen waar ondergedoken planten voldoende bescherming en steun bieden voor de eiklompen.
De springkikker is vooral actief in de schemering en tijdens de nacht, hoewel hij in de voortplantingsperiode ook overdag kan worden waargenomen.
De overwinteringsperiode duurt meestal van november tot februari en de duur varieert afhankelijk van de hoogte en de lokale klimaatomstandigheden.
De voortplanting begint vroeg, soms al eind februari in de mildere delen van West-Ligurië: het vrouwtje legt 600 tot 1.400 eieren in typische bolvormige klompen die aan ondergedoken planten worden gehecht, terwijl de metamorfose van de kikkervisjes na ongeveer drie maanden is voltooid.
Het dieet van volwassen dieren bestaat voornamelijk uit terrestrische insecten, spinnen, regenwormen en kleine weekdieren, waarmee ze bijdragen aan het reguleren van ongewervelden in het bosecosysteem.
Kikkervisjes voeden zich daarentegen met algen, plantaardig afval en kleine aquatische ongewervelden, en spelen zo een belangrijke rol in de kringloop van voedingsstoffen in zoetwatermilieus.
De belangrijkste bedreigingen voor de springkikker in de provincie Savona en West-Ligurië zijn het versnipperen en verdwijnen van bosgebieden, de vernietiging van voortplantingswateren en veranderingen in waterlopen.
Uitbreiding van landbouw, gebruik van pesticiden, introductie van roofvissen in voortplantingsplaatsen, schimmelziekten zoals chytridiomycose en bosbranden vormen bijkomende risico’s voor de soort.
In West-Ligurië wordt de soort momenteel gericht gemonitord om de populatiestatus en de effectiviteit van beschermingsmaatregelen te beoordelen, wat het belang van haar bescherming voor de lokale biodiversiteit onderstreept.
De springkikker onderscheidt zich doordat hij tot de eerste amfibieën behoort die zich voortplanten zodra de winter voorbij is; zijn eieren, gerangschikt in karakteristieke bolvormige klompen die vlak onder het wateroppervlak drijven, zijn een duidelijk teken van de aanwezigheid van de soort.
Hij vertoont een sterke trouw aan gekozen voortplantingsplaatsen en is een uitstekende ecologische indicator voor de kwaliteit van bosmilieus.
De springkikker staat bekend om zijn springvermogen, dat meer dan 2 meter kan bedragen, een eigenschap die zijn Nederlandse naam verklaart.
