Turtar Loch na Spáinne

Reptilia → Testudines → Cryptodira → Testudinoidea → Geoemydidae → Mauremys → Mauremys leprosa

Testügin spagnöra

Is reiptíl uisceach de mheánmhéid é an Turtar Loch na Spáinne ( Mauremys leprosa ), le carapais íseal ubhchruthach de ghnáth, dath olóige-donn le stríoca agus breacadh níos éadroime, uaireanta beagán mharmairithe.

Éiríonn dimorfacht ghnéasach soiléir ón aois fho-aosach: is féidir le baineannaigh 25 cm ar fad a bhaint amach, agus iad níos mó ná na fireannaigh, a bhíonn idir 15 agus 20 cm.

Is féidir leis an meáchan athrú go mór ach is annamh a sháraíonn sé 1000 g sna baineannaigh is mó.

Tá baineannaigh le haithint freisin ar charapais níos cruinne agus plastrón cothrom, agus tá eireaball i bhfad níos faide agus níos láidre ag na fireannaigh, chomh maith le plastrón beagán cuasach.

Tá dathanna i bhfad níos gile ar na hógánaigh, le stríoca buí-ghlas níos soiléire ar an gcarapais agus ar an mhuineál.

Le himeacht ama, éiríonn an dath níos dorcha agus cailleann sé a ghealgháire.

Níl comharthaí caitheamh, scríobtha nó fás neamhrialta neamhchoitianta i ndaoine a thagann ó thimpeallachtaí atá faoi strus.

Is dúchasach í Mauremys leprosa don Leithinis Ibéarach agus don Mharacó go príomha, ach tá sí tugtha isteach i roinnt réigiún san Iodáil, lena n-áirítear iarthar na Ligúire, áit a meastar gur speiceas neamh-dhúchasach í.

Sa cheantar seo, tuairiscítear a láithreacht go príomha i mointeacha cósta, comhlachtaí uisce saorga, agus aibhneacha mall.

Tá an dáileadh áitiúil an-fhragmentaithe agus bainteach go dlúth le scaoileadh de thaisme nó d’aon ghnó, go minic mar thoradh ar thrádáil peataí.

Tugtar faoi deara grúpaí atá ag pórú go háirithe in aice le ceantair imeallbhaile agus talmhaíochta a sholáthraíonn leanúnachas áirithe le mointeacha.

Is fearr le Mauremys leprosa gnáthóga uisceacha fionnuisce, amhail locháin, locháin bheaga bhuana, canálacha leathan le flóra uisceach flúirseach, aibhneacha mall, mointeacha taobh thiar de dhumhcha, portaigh le giolcach, agus taiscumair shaorga le bruacha nádúrtha.

Oiriúnann sí freisin do chórais thánaisteacha cosúil le taiscumair shaorga agus locháin uisciúcháin, agus léiríonn sí caoinfhulaingt shuntasach do dhálaí comhshaoil éagsúla, lena n-áirítear friotaíocht áirithe i leith truaillithe uisce.

Is speiceas lae í den chuid is mó, ag caitheamh go leor uaireanta ag luí faoin ngrian ar adhmad, carraigeacha nó bruacha, go minic i ngrúpaí.

Braitheann an ghníomhaíocht bhliantúil ar an teocht: i gceantair níos séimhe iarthar na Ligúire, maireann an ghníomhaíocht ar feadh go leor míonna, le tréimhse ghearr de mhoilliú geimhridh le linn na dtréimhsí is fuaire.

Tarlaíonn pórú idir deireadh an earraigh agus tús an tsamhraidh; leagann baineannaigh idir 4 agus 13 ubh i bpollta a ndéantar i dtalamh gainmheach nó ithreach in aice le huiscí.

Maireann an tréimhse goir ar an meán idir 60 agus 75 lá, ach féadfaidh sé athrú ag brath ar dhálaí aeráide na bliana.

Tá na hógánaigh cúthail agus teithíonn siad isteach san uisce láithreach ar aon bhac.

Tá aiste bia Mauremys leprosa bunaithe go príomha ar chreiche ainmhíoch: i n-ógánaigh, is iad feithidí uisceacha, crústaigh bheaga, larbha, lachan agus uaireanta ábhar plandaí beaga is mó atá i gceist.

I ndaoine fásta, leathnaíonn an aiste bia chun iasc beag, amfaibiaigh, moilisc, fáinneacha, agus inveirteabraigh uisceacha éagsúla a áireamh; ní annamh freisin go n-itheann sí iarmhair orgánacha agus flóra uisceach, ag gníomhú mar “oportunaitheoir” ina héiceachóras.

Athraíonn an cumas beathaithe de réir infhaighteacht acmhainní agus bíonn tionchar ag an leibhéal iomaíochta le speicis eile air freisin.

In Ligúir, tá roinnt bagairtí os comhair an Turtair Loch na Spáinne ( Mauremys leprosa ):

• Iomaíocht dhíreach agus indíreach le speicis neamh-dhúchasacha eile, go háirithe turtair Mheiriceánacha cosúil leis an Red-eared Slider ( Trachemys scripta elegans ).
• Cailliúint agus díghrádú gnáthóga uisceacha nádúrtha mar gheall ar dhraenáil, uirbithe, agus athruithe hiodrálacha.
• Truailliú uisce, a d’fhéadfadh cáilíocht na gnáthóige a athrú agus tionchar a imirt ar phórú agus ar mhaireachtáil na n-ógánach.
• Baol hibrideála le speicis ghaolmhara, rud a d’fhéadfadh íonacht ghéiniteach na bpobal a chur i mbaol.
• Suaitheadh leanúnach de bharr gníomhaíochtaí daonna agus láithreacht daoine in aice leis na gnáthóga.
• Bradaíl agus bailiú daoine aonair, cé go bhfuil sé níos annamh ná mar a bhíodh.

Is ábhar imní bainistíochta agus caomhnaithe í láithreacht Mauremys leprosa in iarthar na Ligúire: cé go bhfuil an speiceas seo níos lú ionrach agus níos lú tionchair ná turtair eachtracha eile, cuireann sí fós bagairt ar chomhtháthú na bpobal dúchasach.

Tá sí tréithrithe ag friotaíocht ard i leith truaillithe agus ilúsáid éiceolaíoch, agus is féidir léi timpeallachtaí imeallacha agus ceantair atá athraithe go mór ag an duine a choilíniú.

Déantar monatóireacht ghníomhach ar na daonraí áitiúla chun tionchar ar na héiceachórais a mheas, leathnú breise a chosc, agus gníomhartha rialaithe dírithe a phleanáil.

Tá tionscnaimh feasachta poiblí agus monatóireachta riachtanach chun scaoileadh nua a theorannú agus gnáthóga speiceas dúchasach a chosaint.

I gcomparáid le speicis neamh-dhúchasacha eile cosúil leis an Red-eared Slider ( Trachemys scripta elegans ), léiríonn Mauremys leprosa cumas iomaíoch níos ísle, ach caithfear a láithreacht a theorannú agus a bhainistiú go cúramach fós.