Lissotriton vulgaris
Amphibia → Urodela → Salamandroidea → Salamandridae → Lissotriton → Lissotriton vulgaris
Lüxertu d'aegua picin
Sa giông thường ( Lissotriton vulgaris ) là một loài lưỡng cư thuộc bộ có đuôi, kích thước nhỏ, thân hình thon dài và màu sắc chủ đạo là nâu ô liu, đôi khi có ánh lục, được điểm xuyết bởi nhiều đốm đen rõ rệt ở hai bên sườn và lưng.
Kích thước trưởng thành của con đực thường dao động từ 6–9 cm và con cái từ 7–10 cm.
Sự khác biệt giới tính thể hiện rõ nhất trong mùa sinh sản, khi con đực phát triển mào lưng nổi bật uốn lượn, các ngón chân sau có thùy, màu sắc rực rỡ và các đốm rất rõ, với sắc cam tươi sáng ở bụng và hai bên sườn.
Ngược lại, con cái có màu sắc đồng đều hơn và không có mào.
Ấu trùng khi mới nở dài khoảng 6–7 mm, màu vàng nhạt trong suốt.
Sa giông thường ( Lissotriton vulgaris ) có phân bố rải rác tại miền tây Liguria, với các quần thể tập trung ở vùng đồi và chân núi thấp, thường từ mực nước biển đến khoảng 800 m so với mực nước biển.
Tại tỉnh Savona, loài này chủ yếu xuất hiện ở các khu vực ẩm còn sót lại của các thung lũng chính và môi trường nông thôn còn giữ được ao, đài phun nước, và các hồ tự nhiên hoặc nhân tạo.
Sự hiện diện và quy mô quần thể bị ảnh hưởng mạnh bởi sự sẵn có của các thủy vực phù hợp cho sinh sản.
Là loài điển hình của môi trường ẩm ướt, sa giông thường ( Lissotriton vulgaris ) ưa thích các ao cạn tạm thời, kênh chảy chậm, đài phun nước, máng nước, vùng đất ngập ven sông và các hồ nhân tạo nhỏ, thường giàu thực vật thủy sinh.
Vào mùa hè, chúng có xu hướng rời xa các nguồn nước đang khô cạn, trải qua giai đoạn sống trên cạn ở những nơi mát mẻ, ẩm ướt dưới gốc cây, đá hoặc giữa thảm thực vật ven sông.
Sa giông thường ( Lissotriton vulgaris ) chủ yếu hoạt động vào lúc hoàng hôn và ban đêm.
Chúng luân phiên giữa giai đoạn sống dưới nước, trùng với mùa sinh sản (từ tháng 2 đến tháng 5), và giai đoạn sống trên cạn chiếm phần còn lại trong năm.
Trong mùa sinh sản, con đực chủ động ve vãn con cái bằng các nghi lễ phức tạp, bao gồm các động tác uốn lượn đuôi và trình diễn giao phối.
Con cái đẻ từ 100–300 trứng, mỗi trứng được gói riêng lẻ trong thực vật thủy sinh; quá trình phát triển ấu trùng thường kéo dài 2–3 tháng.
Con trưởng thành có tập tính nhút nhát và lẩn tránh, nhanh chóng ẩn mình vào thảm thực vật hoặc đáy ao khi có dấu hiệu bị quấy rầy.
Chế độ ăn của sa giông thường ( Lissotriton vulgaris ) thay đổi theo giai đoạn phát triển và môi trường xung quanh:
Các mối đe dọa chính đối với sa giông thường ( Lissotriton vulgaris ) tại miền tây Liguria bao gồm:
Sa giông thường ( Lissotriton vulgaris ) nổi bật bởi:
Sự hiện diện của sa giông thường ( Lissotriton vulgaris ) được xem là chỉ báo sinh thái quan trọng để đánh giá chất lượng hệ sinh thái nước vùng đồng bằng và đồi núi tại miền tây Liguria.
Nhiều chương trình giám sát đang được triển khai nhằm đánh giá xu hướng quần thể và tác động của biến đổi môi trường.
Để bảo tồn loài này, việc duy trì và phục hồi các vùng đất ngập nhỏ cũng như bảo đảm mạng lưới sinh cảnh liên kết là rất cần thiết.
Nâng cao nhận thức cộng đồng địa phương về vai trò sinh thái của sa giông thường và quản lý đúng cách các ao, máng nước (tránh thả cá và sử dụng hóa chất độc hại) là một trong những chiến lược bảo tồn chủ đạo.
