Avrupa bataklık kaplumbağası

Reptilia → Testudines → Cryptodira → Testudinoidea → Emydidae → Emys → Emys orbicularis

Bissa scurzoa

Yetişkinlerin karapaksı yarı eliptik şekildedir; genç bireylerde ise daha yuvarlak olup, kahverengi renktedir ve özellikle erkeklerde maun renginden koyu kahverengiye kadar bireysel farklılıklar gözlemlenebilir. En büyük bireyler dişilerdir ve uzunlukları 14 cm'ye, ağırlıkları ise 550 g'a kadar ulaşabilir; erkekler ise 12,5 cm ve 350 g'ı geçmez.

Boyut farklılıklarının yanı sıra, Emys orbicularis cinsiyet ayrımını kolaylaştıran özellikler gösterir:

• Erkeklerde kloakal açıklık ile plastron arasındaki bölümde kuyruk daha uzun ve kalındır.
• Dişilerde yumuşak dokuların pigmentasyonu daha fazladır; çene genellikle tamamen sarıdır, erkeklerde ise koyu renklidir ve başta sarı lekeler bulunmaz.
• Plastron dişilerde genellikle düz (bazen hafifçe içbükey), erkeklerde ise bu içbükeylik çok daha belirgindir.

Yeni doğan Emys orbicularis yavruları, tüm kaplumbağalar arasında en küçüklerinden olup yaklaşık 3 g ağırlığındadır. Plastronları koyu renkte, karapaksları ise yaş ilerledikçe açılan kahverengidir.

Avrupa bataklık kaplumbağası, İtalya'daki Emydidae familyasının tek temsilcisidir; potansiyel dağılımı Avrupa'nın büyük kısmını, Kuzey Afrika'yı ve Batı Asya'yı kapsar.

İtalya'da, tehdit altındaki türlere özgü parçalı bir dağılım gösterir; günümüzde esas olarak Po Ovası ve orta Tiren kıyılarında yaygındır.

Liguria'da, özellikle Albenga bölgesinde, 1960–70'lere kadar Emys orbicularis 'in birçok popülasyonu vardı. Ancak sulak alanların kurutulması, nehir yataklarının değiştirilmesi, pestisit ve herbisitlerin yaygın kullanımı ve insanların doğadan toplaması nedeniyle türde kademeli bir azalma yaşanmış, öyle ki Andreotti (1994) şu sonuca varmıştır: "Atlas için yapılan araştırmalar, bataklık kaplumbağasının Liguria'da neredeyse yok olduğunu, ancak Centa Nehri ağzında hâlâ tek tük bireylere rastlanabileceğini göstermektedir".

1995 yılında tesadüfen bulunan yetişkin bir dişi, çeşitli kurumların iş birliğiyle yürütülen bir araştırma ve koruma projesinin başlamasına neden olmuş; bu sayede Savona ili ve batı Liguria'da küçük kalıntı popülasyonların bulunduğu bazı alanlar tespit edilmiştir. Tür, deniz seviyesinden hemen yukarıdan başlayarak yaklaşık 100 m yüksekliğe kadar bulunur.

Bu nadir bireylerin kendine özgü fenotipik özellikleri, Emys orbicularis ingauna (Jesu, 2004) alttürünün tanımlanmasına yol açmıştır.

İlkbahar ve sonbahar aylarında Emys orbicularis , sığ göletleri (geçici olanlar dâhil) tercih eder; buralarda su kolayca ısınır ve ortamda bolca sucul ve kıyı bitkisi (Typha angustifolia, Typha latifolia, Phragmites australis) bulunur. Kurak yaz döneminde ise kalıcı su bulunan alanlara geçer, fakat burada başta sazan, kızılkanat ve yayın balığı gibi balıklarla besin için rekabet etmek zorunda kalır.

Albenga bölgesinde bu alanlar eskiden önemli bir kısmı kaplarken, günümüzde çoğu terk edilmiş kil ocaklarından, yapay barajlardan veya yarı doğal koşullardaki yavaş akan derelerden oluşan ikincil ortamlardır ve kaplumbağalar bu alanlarda barınmaktadır.

Emys orbicularis 'in, muhtemelen bu kuşların yarattığı rahatsızlık veya özellikle yavru ve gençlere yönelik yırtıcılık nedeniyle, ördek (Anatidae) ve martı (Laridae) bulunan alanlarda bulunmadığı dikkat çekicidir.

Liguria'da aktif dönem mart ayında başlar ve ekim ayında sona erer; kış uykusu ise göletlerin çamurlu tabanında veya su altında batık sapların üzerinde geçirilir.

Üreme dönemi (nisan–haziran) boyunca erkekler birden fazla dişiyle çiftleşir; dişiler ise kloakalarında spermi 4–5 yıla kadar canlı tutabilme yeteneğine sahiptir.

Yumurtlama haziran–temmuz aylarında gerçekleşir; dişi, 20 × 30 mm boyutlarında, beyaz kalsiyum kabuklu 3 ila 10 uzun yumurtayı bırakmak için sudan çıkar, yaklaşık 15 cm derinliğinde bir çukur kazar ve özel kloakal keselerinden su salarak toprağı nemlendirir.

Yumurtalar genellikle 80–90 gün sonra çatlar; Liguria'da yavrular genellikle eylül sonuna doğru çıkar, ancak bazen geç çıkarlarsa ertesi bahara kadar yuvada kalabilirler.

Doğada bu kaplumbağalar son derece ürkek ve gizlidir, bu nedenle doğrudan gözlem zordur; bu yüzden dürbün kullanılması önerilir.

Emys orbicularis , esas olarak sucul makroomurgasızlarla (Trichoptera, Odonata, Ostracoda larvaları) beslenen genelci bir etçil avcıdır; ayrıca zayıflamış veya ölmüş balık ve amfibileri de diyetine dahil edebilir.

Dışkı analizleri, yaşla birlikte bitkisel madde tüketiminin arttığını ve gençlerdeki etçil beslenmeden yetişkinlerde daha çok hepçil bir diyete geçiş olduğunu göstermiştir.

Doğada Emys orbicularis için başlıca tehditler, yumurta ve yavruların avlanmasından kaynaklanır; başlıca yırtıcılar arasında birçok memeli (tilki, porsuk, sıçan) ve kuş (karga, alakarga, martı) bulunur.

Yetişkinler, kemiksi kabukları, çekingen davranışları ve suya hızlı kaçışları sayesinde genellikle avlanmaya karşı bağışıktır. Ancak, bir erkek bireyin muhtemelen yaban domuzu tarafından yaralandığı bir vaka bildirilmiştir.

Emys orbicularis 'te, neredeyse tüm kaplumbağalarda olduğu gibi, yumurtaların ortalama kuluçka sıcaklığı yavruların cinsiyetini belirler: 28 °C ve altındaki sıcaklıklarda erkekler, daha yüksek sıcaklıklarda ise dişiler baskındır.