Emys orbicularis
Reptilia → Testudines → Cryptodira → Testudinoidea → Emydidae → Emys → Emys orbicularis
Bissa scurzoa
Oklop odraslih primeraka je polueliptičan, dok je kod mladunaca više kružnog oblika, braon boje sa blagim individualnim varijacijama koje su posebno izražene kod mužjaka (od mahagonija do tamno braon nijansi). Najveći primerci su ženke, koje mogu dostići do 14 cm dužine i 550 g težine; mužjaci ne prelaze 12,5 cm i 350 g.
Pored razlika u veličini, Emys orbicularis pokazuje karakteristike koje omogućavaju lako određivanje pola:
Pri rođenju, mladunci Emys orbicularis , među najmanjima od svih kornjača, teže oko 3 g. Imaju taman plastron i braon oklop koji s godinama postaje svetliji.
Evropska barska kornjača je jedini predstavnik porodice Emydidae u Italiji; njen potencijalni areal obuhvata veći deo Evrope, severnu Afriku i zapadnu Aziju.
U Italiji ima fragmentisanu rasprostranjenost tipičnu za ugrožene vrste; trenutno je razumno rasprostranjena samo u Padskoj niziji i duž centralne Tirenske obale.
U Liguriji, posebno u oblasti Albenga, do 1960-ih i 1970-ih godina, Emys orbicularis je imala brojne populacije. Međutim, isušivanje močvara, izmene rečnih tokova, široka upotreba pesticida i herbicida, kao i sakupljanje iz prirode od strane ljudi, doveli su do postepenog opadanja vrste, toliko da je Andreotti (1994) zaključio: „istraživanja sprovedena za Atlas ukazuju da je barska kornjača praktično iščezla iz Ligurije, iako se pojedinačni primerci još mogu naći na ušću reke Centa“.
Slučajno pronalaženje odrasle ženke 1995. godine pokrenulo je istraživački i konzervacioni projekat koji je, zahvaljujući saradnji različitih institucija, doveo do identifikacije nekoliko lokaliteta sa malim preostalim populacijama u provinciji Savona i zapadnoj Liguriji. Vrsta se nalazi od neposredno iznad nivoa mora do oko 100 m nadmorske visine.
Posebne fenotipske karakteristike ovih retkih primeraka dovele su do opisa podvrste Emys orbicularis ingauna (Jesu, 2004).
Tokom prolećnih i jesenjih meseci, Emys orbicularis preferira plitke bare (čak i privremene), gde se voda lako zagreva i okruženje je bogato potopljenom i obalskom vegetacijom (Typha angustifolia, Typha latifolia, Phragmites australis). U sušnom letnjem periodu prelazi u oblasti sa stalnom vodom, ali tada mora da se takmiči za hranu sa ribama, uglavnom ciprinidima (klen, crvenperka, šaran).
U oblasti Albenga, ove površine su nekada zauzimale značajan deo teritorije; danas ih je veoma malo, uglavnom su to sekundarna staništa nastala napuštanjem glinokopa, veštačkim branama ili sporotekućim potocima u poluprirodnim uslovima, u kojima su kornjače pronašle utočište.
Vredno je napomenuti da Emys orbicularis izostaje iz područja koja posećuju patke (Anatidae) i galebovi (Laridae), verovatno zbog uznemiravanja ili predacije od strane ovih ptica, naročito prema mladuncima i juvenilnim jedinkama.
Period aktivnosti u Liguriji počinje u martu i završava se u oktobru, kada započinje zimska hibernacija, koju provodi na muljevitom dnu bara ili blizu površine vode na potopljenim stabljikama.
Tokom sezone parenja (od aprila do juna), mužjaci se pare sa više ženki, koje imaju izuzetnu sposobnost da očuvaju vitalnost sperme u kloaki do 4–5 godina.
Polaganje jaja odvija se između juna i jula; ženka izlazi iz vode kako bi pronašla najpogodnije mesto za polaganje 3 do 10 izduženih jaja (20 × 30 mm) sa belom krečnjačkom ljuskom, kopajući rupu do 15 cm dubine i vlažeći zemlju vodom koju izlučuje iz posebnih kloakalnih vrećica.
Izleganje jaja obično se dešava nakon 80–90 dana; u Liguriji se mladi najčešće pojavljuju krajem septembra, ali ponekad mogu ostati u gnezdu do narednog proleća ako se izleganje odloži.
U prirodi su ove kornjače izuzetno plašljive i neuhvatljive, što otežava direktno posmatranje; stoga se preporučuje upotreba dvogleda.
Emys orbicularis je generalista i mesožder koji se uglavnom hrani vodenim makroinsektima (Trichoptera, Odonata, larve Ostracoda), ali u ishranu može uključiti i oslabljene ili već uginule ribe i vodozemce.
Analize izmeta pokazale su postepeno povećanje unosa biljne hrane sa godinama, što ukazuje na delimičan prelazak sa mesožderske ishrane u mladosti na više omnivornu ishranu kod odraslih.
Glavne pretnje za Emys orbicularis u prirodi dolaze od predacije jaja i mladunaca; predatori su brojni sisari (lisice, jazavci, pacovi) i ptice (vrane, sojke, galebovi).
Odrasle jedinke su uglavnom zaštićene od predacije zahvaljujući koštanom oklopu, plašljivom ponašanju i brzom povlačenju u vodu. Ipak, zabeležen je slučaj odraslog mužjaka pronađenog osakaćenog, verovatno od strane divlje svinje.
Kod Emys orbicularis , kao i kod gotovo svih kornjača, prosečna temperatura inkubacije jaja određuje pol potomstva: na temperaturama manjim ili jednakim 28 °C preovlađuju mužjaci, dok više temperature favorizuju rađanje ženki.
