Kura e Evropës

Reptilia → Testudines → Cryptodira → Testudinoidea → Emydidae → Emys → Emys orbicularis

Bissa scurzoa

Karapaci i të rriturve është në formë pothuajse eliptike, ndërsa te të rinjtë është më shumë rrethor, me ngjyrë kafe dhe variacione të lehta individuale që vërehen veçanërisht te meshkujt (nga mahagoni deri në kafe të errët). Ekzemplarët më të mëdhenj janë femrat, të cilat mund të arrijnë deri në 14 cm gjatësi dhe 550 g peshë; meshkujt nuk i kalojnë 12.5 cm dhe 350 g.

Përveç dallimeve në madhësi, Emys orbicularis paraqet karakteristika që lehtësojnë identifikimin e gjinisë:

• Meshkujt kanë bisht më të gjatë dhe më të fortë në pjesën midis hapjes kloakale dhe plastronit.
• Femrat shfaqin pigmentim më të theksuar të pjesëve të buta; nofulla shpesh është plotësisht e verdhë, ndërsa te meshkujt është e errët dhe koka nuk ka njolla të verdha.
• Plastroni te femrat është zakonisht i sheshtë (nganjëherë paksa i konkav), ndërsa te meshkujt konkaviteti është shumë më i theksuar.

Në lindje, të vegjlit e Emys orbicularis , ndër më të vegjlit ndër të gjithë breshkat, peshojnë rreth 3 g. Ata kanë plastron të errët dhe karapac kafe që me kalimin e moshës bëhet më i çelët.

Kura e Evropës është përfaqësuesja e vetme në Itali e familjes Emydidae; areali i saj potencial përfshin pjesën më të madhe të Evropës, Afrikën Veriore dhe Azinë Perëndimore.

Në Itali, shpërndarja është e fragmentuar, tipike për një specie të kërcënuar; aktualisht është mjaft e përhapur vetëm në Luginën e Po-së dhe përgjatë bregdetit qendror tirren.

Në Liguria, veçanërisht në zonën e Albengas, deri në vitet 1960–70, Emys orbicularis kishte shumë popullata. Megjithatë, bonifikimi i kënetave, ndryshimet e shtratit të lumenjve, përdorimi i gjerë i pesticideve dhe herbicideve, si dhe mbledhja nga natyra nga njerëzit, kanë shkaktuar një rënie progresive të specieve, aq sa Andreotti (1994) përfundoi: "studimi i kryer për Atlasin duket të tregojë se kura është praktikisht e zhdukur në Liguria, megjithëse individë të izoluar mund të gjenden ende në grykëderdhjen e lumit Centa".

Një gjetje rastësore e një femre të rritur në vitin 1995 nisi një projekt kërkimi dhe ruajtjeje që, falë bashkëpunimit të institucioneve të ndryshme, çoi në identifikimin e disa vendeve me popullata të vogla të mbetura në provincën e Savonës dhe Ligurinë perëndimore. Specia gjendet nga pak mbi nivelin e detit deri në rreth 100 m lartësi.

Karakteristikat fenotipike të veçanta të këtyre ekzemplarëve të rrallë çuan në përshkrimin e nënspecies Emys orbicularis ingauna (Jesu, 2004).

Gjatë muajve të pranverës dhe vjeshtës, Emys orbicularis preferon pellgje të cekëta (edhe ato të përkohshme), ku uji ngrohet lehtë dhe mjedisi është i pasur me bimësi të zhytur dhe të bregut (Typha angustifolia, Typha latifolia, Phragmites australis). Në periudhën e thatë të verës, ajo zhvendoset në zona me ujë të përhershëm, por duhet të konkurrojë për ushqim me peshq, kryesisht ciprinidë (krap, rudë, karp).

Në zonën e Albengas, këto zona dikur mbulonin një pjesë të madhe të territorit; sot kanë mbetur shumë pak, kryesisht mjedise dytësore të krijuara nga guroret e braktisura të argjilës, barriera artificiale ose përrenj me rrjedhë të ngadaltë në kushte gjysmë-natyrore, ku breshkat kanë gjetur strehë.

Vlen të theksohet se Emys orbicularis mungon në zonat e frekuentuara nga Anatidae (rosat) dhe Laridae (pulëbardhat), ndoshta për shkak të shqetësimit ose grabitjes nga këto shpendë, veçanërisht ndaj të vegjëlve dhe të rinjve.

Periudha e aktivitetit në Liguria fillon në mars dhe përfundon në tetor, kur fillon gjumi dimëror, i kaluar në fundin me baltë të pellgjeve ose pranë sipërfaqes së ujit mbi kërcell të zhytur.

Gjatë sezonit të çiftëzimit (nga prilli deri në qershor), meshkujt çiftëzohen me disa femra, të cilat kanë aftësinë e jashtëzakonshme për të ruajtur spermën të gjallë në kloakë deri në 4–5 vjet.

Vezët vendosen midis qershorit dhe korrikut; femra del nga uji për të gjetur vendin më të përshtatshëm ku të vendosë 3 deri në 10 vezë të zgjatura (20 × 30 mm) me lëvozhgë të bardhë gëlqerore, duke hapur një gropë deri në 15 cm të thellë dhe duke lagur tokën me ujë të lëshuar nga qeskat e veçanta kloakale.

Çelja e vezëve ndodh zakonisht pas 80–90 ditësh; në Liguria, të vegjlit zakonisht dalin rreth fundit të shtatorit, por ndonjëherë mund të qëndrojnë në folenë deri në pranverën e ardhshme nëse çelja vonohet.

Në natyrë, këto breshka janë jashtëzakonisht të ndrojtura dhe të fshehta, duke e bërë të vështirë vëzhgimin e drejtpërdrejtë; prandaj rekomandohet përdorimi i dylbive.

Emys orbicularis është një grabitqar karnivor oportunist që ushqehet kryesisht me makro-jetë ujore (Trichoptera, Odonata, larva Ostracoda), por mund të përfshijë gjithashtu peshq dhe amfibë të dobësuar ose tashmë të ngordhur në dietën e saj.

Analizat e feçeve kanë treguar një rritje progresive të konsumit të materialit bimor me moshën, duke treguar një kalim të pjesshëm nga dieta karnivore në fazat e hershme drejt një diete më omnivore te të rriturit.

Kërcënimet kryesore për Emys orbicularis në natyrë vijnë nga grabitja e vezëve dhe të vegjëlve; grabitqarët përfshijnë shumë gjitarë (dhelpra, borsukë, minj) dhe shpendë (korba, sorra, pulëbardha).

Të rriturit janë përgjithësisht të mbrojtur nga grabitqarët falë guaskës së tyre kockore, sjelljes së fshehtë dhe tërheqjes së shpejtë në ujë. Megjithatë, është raportuar një rast i një mashkulli të rritur të gjymtuar, ndoshta nga një derr i egër.

Te Emys orbicularis , si te pothuajse të gjitha breshkat, temperatura mesatare e inkubacionit të vezëve përcakton gjininë e pasardhësve: në temperatura më të ulëta ose të barabarta me 28 °C dominojnë meshkujt, ndërsa temperaturat më të larta favorizojnë lindjen e femrave.