Anguis veronensis
Reptilia → Squamata → Anguidae → Anguis → Anguis veronensis
مارمولک شیشه‌ای ( Anguis veronensis ) یکی از شاخص‌ترین خزندگان جانوران ماست و به خانواده Anguidae تعلق دارد. شکل کشیده و بدون پای آن بلافاصله یادآور مار است، اما در واقع این گونه با مارمولک‌ها خویشاوندی نزدیکی دارد. بالغ‌ها معمولاً به طول ۳۰ تا ۴۰ سانتی‌متر می‌رسند و نمونه‌های نادری تا ۵۰ سانتی‌متر نیز مشاهده شده‌اند. بدن استوانه‌ای و مقاوم آن با پولک‌های صاف و براق پوشیده شده که نور را بازتاب می‌دهند و ظاهری درخشان به آن می‌بخشند. برخلاف مارها، این گونه دارای پلک‌های متحرک است که ویژگی مهمی برای شناسایی میدانی محسوب می‌شود. دم، که معمولاً به اندازه بدن است، می‌تواند از طریق خود-قطع‌شدگی جدا شود و تنها به طور ناقص بازسازی می‌گردد.
دودیسی جنسی هم در رنگ و هم در تناسبات بدن مشهود است: نرها رنگ قهوه‌ای-خاکستری یکنواخت و جثه‌ای باریک‌تر دارند، در حالی که ماده‌ها نوارهای تیره‌تر در پهلوها، اغلب خط پشتی برجسته‌تر و بدنی قوی‌تر دارند. نوزادان با رنگ‌آمیزی چشمگیر خود متمایز می‌شوند: پشتی طلایی-نقره‌ای و پهلوها و شکم بسیار تیره با یک خط پشتی سیاه مشخص. این الگوی رنگی هم به استتار و هم به دور کردن شکارچیان کمک می‌کند.
در استان ساونا و غرب لیگوریا، مارمولک شیشه‌ای ( Anguis veronensis ) نسبتاً گسترده است و از سطح دریا تا ارتفاع ۱۵۰۰ متر یافت می‌شود. این گونه در مناطق داخلی، تپه‌ای و کوهستانی با پوشش گیاهی فراوان، رایج و به خوبی نمایان است، در حالی که جمعیت‌های مناطق ساحلی و بسیار شهری به گروه‌های کوچک و جدا از هم تقسیم شده‌اند. پراکندگی آن به شدت با حضور زیستگاه‌های مناسب، سرشار از پناهگاه و ریزاقلیم‌های مطلوب مرتبط است.
مارمولک شیشه‌ای ( Anguis veronensis ) محیط‌های خنک و مرطوب مانند چمنزارهای دارای پوشش گیاهی فراوان، لبه‌های جنگل‌های مخلوط و برگ‌ریز و مناطق انتقالی بین فضاهای باز و جنگلی را ترجیح می‌دهد. همچنین از باغ‌ها، باغ‌های میوه و قطعات کوچک زراعی، به ویژه در مکان‌هایی که دیوارهای سنگی خشک، توده‌های سنگ یا دیگر ساختارهای کوچک برای پناه و شرایط اقلیمی مناسب وجود دارد، استفاده می‌کند. این گونه از هر نوع پناهگاه طبیعی بهره می‌برد، مشروط بر اینکه پوشش گیاهی یا آلی کافی وجود داشته باشد.
مارمولک شیشه‌ای ( Anguis veronensis ) گونه‌ای مخفی‌کار و محتاط است و عمدتاً شیوه زندگی زیرزمینی دارد و زیر سنگ‌ها، کنده‌ها یا بقایای گیاهی پنهان می‌شود. فعالیت اصلی آن در غروب و شب، به ویژه پس از باران که طعمه‌های اصلی‌اش فعال‌تر می‌شوند، صورت می‌گیرد. دوره فعالیت معمولاً از مارس تا اکتبر است و در ماه‌های سرد به خواب زمستانی می‌رود و به عمق خاک فرو می‌رود. تنظیم دمای بدن عمدتاً با تغییر محل در ریززیستگاه‌ها انجام می‌شود تا آفتاب‌گیری طولانی‌مدت.
تولیدمثل این گونه تخم‌زنده‌زا است: جفت‌گیری در بهار انجام می‌شود، دوره بارداری ۳ تا ۴ ماه طول می‌کشد و از اوت تا سپتامبر، ماده‌ها ۶ تا ۱۲ نوزاد (در موارد استثنایی تا ۲۶ عدد) به دنیا می‌آورند که هر یک در زمان تولد ۷ تا ۹ سانتی‌متر طول دارند.
مارمولک شیشه‌ای ( Anguis veronensis ) رژیم غذایی تخصصی متشکل از بی‌مهرگان نرم‌بدن، به ویژه شکم‌پایانی مانند حلزون و لیسه دارد و به همین دلیل تنظیم‌کننده طبیعی مهمی در مناطق کشاورزی و باغ‌ها به شمار می‌رود. همچنین از کرم‌های خاکی، لارو حشرات و سایر بندپایان کوچک تغذیه می‌کند؛ به ندرت مهره‌داران کوچک را مصرف می‌کند.
Anguis veronensis به طول عمر بالا شهرت دارد و در شرایط مطلوب بیش از ۵۰ سال زندگی می‌کند. این گونه راهبردهای دفاعی مؤثری مانند خود-قطع‌شدگی دم (خودآمپوتاسیون) را توسعه داده است که تنها بخشی از ساختار اصلی دوباره رشد می‌کند. حرکت آن معمولاً تند و نامنظم است و پوست‌اندازی به طور کامل و منظم انجام می‌شود.
از نظر بوم‌شناختی، نقش مهمی در تنظیم طبیعی جمعیت شکم‌پایان ایفا می‌کند و شاخص بسیار خوبی برای کیفیت محیط زیست به شمار می‌رود. این گونه هم در سطح ملی و هم اتحادیه اروپا تحت حفاظت است و بقای آن به شدت به مدیریت پایدار پرچین‌ها، دیوارهای سنگی خشک و مناطق کشاورزی سنتی وابسته است. افزایش آگاهی عمومی درباره بی‌خطر بودن مارمولک شیشه‌ای ( Anguis veronensis ) و اهمیت حفظ زیستگاه آن برای حفاظت از تنوع زیستی محلی اساسی است.
